Czynnik ludzki w śledztwie: (4) Rozmowy wymagające specjalnego podejścia

Warsztat stanowi część czteroczęściowego planu szkoleniowego poświęconego "czynnikowi ludzkiemu w śledztwie", to jest interakcjom pomiędzy dziennikarzami śledczymi / badaczami a osobami, które mogą stać się ich źródłami informacji. Uczestnicy poznają umiejętności niezbędne, aby bezpiecznie nawiązywać kontakt i przeprowadzać rozmowy ze źródłami w nieznanych bądź nieprzyjaznych miejscach, jak również metody zwracania się do ludzi narażonych bądź którzy w trakcie rozmowy mogą stać się nieprzyjaźni.

O warsztacie

Temat: Jak planować i przeprowadzać rozmowy w nieznanym, obcym i wrogim środowisku, z nieprzyjaźnie nastawionymi i narażonymi źródłami.

Cele:

  • Zaznajomić uczestników z metodami, umiejętnościami i najlepszymi praktykami niezbędnymi do planowania i przeprowadzania rozmów w nieznanym, obcym i wrogim środowisku.
  • Zaznajomić uczestników z metodami, umiejętnościami i najlepszymi praktykami rozmowy i współpracy z nieprzyjaźnie nastawionymi i narażonymi źródłami.
  • Uświadomić główne zagrożenia i względy bezpieczeństwa, jakie należy uwzględnić przy nawiązywaniu kontaktu i zbieraniu informacji od źródeł osobowych w nieznanym bądź wrogim kontekście.

Oczekiwane rezultaty:

  • Opanowanie umiejętności zaplanowania bezpiecznej aklimatyzacji i spotkań ze źródłami w obcych i nieznanych miejscach.
  • Umiejętność przeprowadzania analizy ryzyka.
  • Zrozumienie zasad poruszania się po nieznanych miejscach.
  • Umiejętność zwracania się do narażonych i nieprzyjaznych źródeł i adaptacji do ich kontekstu, zachowań, potrzeb i ograniczeń.
  • Wzmocnienie troski o samych siebie i samoświadomości.

Sposób prowadzenia: zdalnie / warsztaty na miejscu

Długość warsztatu (nie wliczając przerw): 2 godziny i 30 minut

Liczba uczestników: 6 do 24

Powiązane warsztaty:

Powiązane przewodniki z pakietu Exposing the Invisible: 

Ćwiczenia i szablony warsztatowe do pobrania z sieci:

Zajęcia edukacyjne

Rozpoczęcie (15 minut)

Wprowadzenie do warsztatu

Czytaj, Obserwuj, Słuchaj | 5 minut

Instrukcje

  • Skup na sobie uwagę odbiorców pytaniem lub komentarzem dotyczącym określonego obrazka. Na przykład:

    • Jaki element wspólny łączy wszystkie śledztwa?
  • Przedstaw się i zaprezentuj cele warsztatu.

  • Opcjonalnie: Wspomnij źródło materiałów wykorzystywanych podczas warsztatu (Tactical Tech)

  • Przedstaw uczestnikom plan warsztatu.

  • Zasugeruj podstawowe zasady funkcjonowania podczas warsztatu. Spytaj uczestników, czy chcieliby coś w twoich sugestiach zmienić bądź też zaproponować inne zasady. Upewnij się, że wszyscy rozumieją i akceptują podstawowe zasady zajęć. Konretne propozycje dotyczące podstawowych zasad obowiązujących na warsztatach znajdziesz pod tym linkiem: Przewodnik Prowadzącego ETI w dziale "Prowadzenie warsztatów".

  • Ustal dynamikę pracy w zespołach. Wyjaśnij na przykład, czy przez cały warsztat uczestnicy będą współpracować w ramach tych samych zespołów.

Przedstawianie się uczestników / Przełamywanie lodów

Twórz | 10 minut

  • Część z "przedstawianiem się uczestników" konieczna jest tylko wtedy, jeśli prowadzisz te zajęcia jako osobną sesję warsztatową z nową grupą.
  • Jeżeli ta sama grupa uczestniczyła wcześniej w innych warsztatach z cyklu "Czynnik ludzki w śledztwie", możesz przejść od razu do znajdujących się niżej pytań związanych z tematem, przeprowadzić ćwiczenie energetyzujące bądź przedstawić podsumowanie poprzednich sesji/warsztatów.

Instrukcje

  • Poproś uczestników, by się przedstawili, ewentualnie podali zaimek, jakim chcą, by się do nich zwracano, i odpowiedzieli na następujące pytania:

    • Czy braliście udział w jakimś projekcie badawczym albo śledztwie, gdzie występowały trudności w kontakcie z rozmówcami?
    • Jakiego rodzaju były to trudności i jak staraliście się sobie z nimi poradzić?
  • Wprowadź temat, aby określić znaczenie dostosowania sie do specyficznego charakteru ludzi i kontekstu, w którym zamierzasz przeprowadzić z nimi rozmowę na potrzeby śledztwa.

  • MMożesz też w ramach przełamywania lodów zaproponować ćwiczenie, które obudzi w uczestnikach kreatywność poprzez rysowanie odpowiedzi czy pomysłów na wirtualnej tablicy - badź też, jeśli zajęcia odbywają się offline, do tego, by wykonali określoną czynność lub porozmawiali o czymś w zespołach:

    • niech np. przez dwie minuty porozmawiają z innym uczestnikiem warsztatu i dowiedzą się więcej o jego pracy, miejscu pochodzenia itp.,
    • Zainspiruj się propozycjami w sekcji "przełamywanie lodów" w Przewodniku Prowadzącego ETI.

Rozmowa ze źródłami wrażliwymi lub nieprzyjaznymi (1 godzina i 5 minut)

Burza mózgów

Twórz | 5 minut

Narzędzia / Materiały

  • "Szablony do ćwiczeń – Czynnik ludzki: Rozmowy wymagające specjalnego podejścia” - sekcja “Praca indywidualna: Źródła wrażliwe / nieprzyjazne” (szablony do wypełnienia online bądź na wydruku)
  • Udostępniony w chmurze folder i pliki/platforma edycji tekstu (np. Framapad) do wypisywania notatek i obserwacji (w przypadku zajęć online)
  • Tablica / tablica flip-chart, karteczki post-it, długopisy (w przypadku warsztatów offline)

Instrukcje

  • Poproś uczestników, by przez 2-3 minuty przeprowadzili indywidualną burzę mózgów nad poniższymi pytaniami i wypisali przykłady:

    • Kto może być źródłem wrażliwym?
    • Kto może być źródłem nieprzyjaznym (lub wrogim)?

Podsumowanie

  • Skomentuj ustalenia uczestników i w razie potrzeby podaj dodatkowe przykłady. Mogą to być:

    • Możliwe źródła wrażliwe:

      • Społeczności LGBTQI+
      • Nieletni
      • Osoby z doświadczeniem traumy
      • Osoby z doświadczeniem przemocy seksualnej
      • Ofiary handlu ludźmi
    • Możliwe źródła nieprzyjazne (lub wrogie):

      • Wrodzy przedstawiciele sił porządkowych
      • Domniemany handlarz żywym towarem, który zachowuje się defensywnie
      • Osobnik potencjalnie skorumpowany
      • Ktokolwiek, kto zakłada, że możesz go podejrzewać o niecne uczynki
Zadanie: Planowanie pracy "w terenie"

Współpracuj | 15 minut

Narzędzia / Materiały

  • Szablony do ćwiczeń – Czynnik ludzki: Rozmowy wymagające specjalnego podejścia” - sekcja “Praca zespołowa: planowanie pracy "w terenie" (szablony do wypełnienia online bądź na wydruku)
  • Slajdy / plansze flip-chart ze wskazówkami dotyczącymi zadania dla grupy i kluczowymi elementami wartymi zapamiętania
  • Udostępniony w chmurze folder i pliki/platforma edycji tekstu (np. Framapad) do wypisywania notatek i obserwacji (w przypadku zajęć online)
  • Tablica / tablica flip-chart, karteczki post-it, długopisy (w przypadku warsztatów offline)

Instrukcje

[10 minut]

  • Podziel uczestników na zespoły liczące po 3 do 5 osób.

  • Poproś zespoły o wyznaczenie osoby do prowadzenia notatek, osoby pilnującej czasu oraz osoby prezentującej ustalenia w fazie sprawozdania (podział ten będzie odtąd obowiązywać przy każdym ćwiczeniu); uczestnicy po jakimś czasie powinni wymieniać sie rolami.

  • Do każdego zespołu przypisz jedną postać wymagającą specjalnego podejścia - może to być źródło wrażliwe lub nieprzyjazne - (np. dziecko migranckie, świadek zbrodni, ktoś z zagrożonej społeczności LGBTQI+, sygnalista, skazany handlarz żywym towarem, akcjonariusz korporacji oskarżany o pranie brudnych pieniędzy, polityk podejrzewany o łapówkarstwo itd.)

  • Poproś zespoły, aby odpowiedziały na poniższe pytania dotyczące przydzielonych im postaci / rozmówców:

    • Jak nawiążecie z nimi kontakt?
    • Gdzie umówicie spotkanie w celu rozmowy?
    • Jakie jeszcze aspekty powinniście wziąć pod uwagę przed i podczas spotkania / rozmowy?
    • W jaki sposób zabezpieczycie odpowiedzi, dane bądź informacje, które zamierzacie zgromadzić?
  • Dla zaoszczędzenia czasu na potrzeby ćwiczenia w grupach możesz też zawczasu przygotować karty postaci z krótkimi opisami scenariusza i poprzydzielać je każdemu z zespołów. Postaraj się dopasować scenariusze i postaci do kontekstu / potrzeb / wyzwań swojej grupy. Pozwól grupom odrzucić bądź zmienić konkretne postaci, jeżeli te, które im zasugerujesz, wydadzą im się zbyt bolesne bądź traumatyzujące.

  • Jeżeli prowadzisz ten warsztat jako kontynuację warsztatu "Czynnik ludzki: Bezpieczne identyfikowanie źródeł i nawiązywanie kontaktu z informatorami":

    • możesz bądź to zachować ten sam podział na zespoły, co poprzednio, bądź też dokonać nowego podziału, obowiązującego do końca tego warsztatu
    • dla zaoszczędzenia czasu zespoły mogą zachować przypadki omawiane przy poprzednich ćwiczeniach i wybrać bądź też otrzymać rozmówców i zajęcia z nimi związane.

[5 minute Podsumowanie

  • Poproś każdy zespół o zaprezentowanie w 2 minuty ich planu wraz z uszasadnieniem podjętych decyzji.
  • W przypadku każdego zespołu skomentuj i podziel się obserwacjami i poproś pozostałych uczestników o podzielenie się pytaniami bądź sugestiami.
Przygotowanie pytań i planu rozmowy

Twórz | 20 minut

Narzędzia / Materiały

  • "Szablony ćwiczeń – Czynnik ludzki: Rozmowy wymagające specjalnego podejścia” - sekcja “Praca zespołowa: Przygotowywanie rozmowy” (szablony do wypełnienia online bądź na wydruku)
  • Slajdy / plansze flip-chart ze wskazówkami dotyczącymi zadania dla grupy i kluczowymi elementami wartymi zapamiętania
  • Udostępniony w chmurze folder i pliki/platforma edycji tekstu (np. Framapad) do sporządzania notatek i obserwacji) (w przypadku warsztatów online)
  • Tablica / tablica flip-chart, karteczki post-it, długopisy (w przypadku warsztatów offline)

Instrukcje

  • Poproś uczestników, aby powrócili do swoich zespołów z poprzedniego ćwiczenia.

  • Zadaniem każdego zespołu będzie:

    • przygotować kwestionariusz dla przydzielonego im rozmówcy - wrażliwego lub nieprzyjaznego (z poprzedniego ćwiczenia) i
    • uporządkować pytania
    • wyjaśnić, jakie ma cele i jak postara się je osiągnąć..
  • Nakieruj uczestników na najistotniejsze cele, takie jak:

    • Przełamanie lodów
    • Wywołanie reakcji
    • Zgromadzenie kontekstu do materiału
    • Weryfikacja innych dowodów bądź informacji z innych źródeł
    • Zebranie materiału dowodowego
    • Uzyskanie świadectwa bądź bardziej osobistego spojrzenia na sprawę itd
  • Przypomnij zespołom, by wybrały osobę do prowadzenia notatek, osobę pilnującą czasu oraz ochotnika lub ochotników do kolejnego ćwiczenia zakładającego odgrywanie scenek (patrz: następna sekcja).

Ćwiczenie to posłuży dwóm celom:

  • sprawdzi i odświeży wiedzę zdobytą z wcześniejszych doświadczeń bądź szkoleń (na przykład jeżeli uczestnicy brali też wcześniej udział w warsztacie "Czynnik ludzki w śledztwie), i
  • pozwoli zrozumieć specyfikę pracy ze źródłami wrażliwymi bądź nieprzyjaznymi.
Przeprowadzanie rozmowy

Ćwicz | 25 minut

  • Czas tego ćwiczenia dostosuj do liczby zespołów uczestniczących w warsztacie.

Narzędzia / Materiały

  • Materiały i notatki zespołów z poprzedniego ćwiczenia
  • Slajd / plansza flip-chart do spisania kluczowych punktów do zapamiętania po zakończeniu scenki (patrz Sprawozdanie).

Instrukcje

[20 minut] Odgrywanie scenek

  • W nawiązaniu do poprzedniego ćwiczenia każdy zespół wypróbuje swój plan rozmowy, odgrywając scenkę.

  • Ochotnika z innego zespołu zaprasza się do odegrania roli rozmówcy w oparciu o przedstawiony każdemu zespołowi scenariusz / postać.

  • Daj każdemu zespołowi 5 minutna przeprowadzenie rozmowy, podczas gdy inni będa się przyglądali i notowali na potrzeby później przedstawianych obserwacji.

    • Dla zaoszczędzenia czasu zespoły mogą sprawdzić zaledwie część ze swoich pytań (np. pytanie wstępne + wybrane przez nich 2-3 pytania zasadnicze)
  • Kiedy wszystkie zespoły skończą, zaproś wszystkich do podzielenia się własnymi przemyśleniami i uwagami.

[5 minut] Sprawozdanie i podsumowanie

  • Kiedy wszystkie zespoły odegrają swoje scenki, podziel się uwagami na temat rodzajów pytań i celów, czemu się sprawdzają albo nie, i do czego się mogą przydać.

  • Skup się na przedstawieniu tego, co NALEŻY i czego NIE NALEŻY ROBIĆ, to jest:

    • Zadawać pytania ogólne dla przełamania lodów
    • Nie zadawać pytań naprowadzających, które mogłyby wpłynąć na odpowiedź rozmówcy
    • Nie zadawać zamkniętych pytań, jeśli celem jest zebranie dodatkowych informacji o tle sprawy
  • Udostępnij zawczasu przygotowany slajd z podstawowymi radami / wskazówkami i powiąż je z odpowiednimi pytaniami, by uwydatnić znaczenie rozmaitych rodzajów pytań:

    • Otwarte czy zamknięte
    • Pytania o fakty i pytania otwarte
    • Pytania naprowadzające
    • Pytania dodatkowe
    • Pytania prowokujące
  • Zwróć uwagę na to, że źródła wrażliwe bądź nieprzyjazne wymagają zastosowania specjalnego podejścia.

  • Przejdź do omówienia następnych sekcji.

MATERIAŁY

Specjalne podejście w szczególnych okolicznościach (1 godzina)

Kontakty z osobami, które doświadczyły traumy

Czytaj, Obserwuj, Słuchaj | 15 minut

Narzędzia / Materiały

  • Zawczasu przygotowane slajdy/plansze flip-chart na potrzeby prezentacji.

Instrukcje

Przygotuj i wygłoś krótką prezentację, skupiając się na następujących myślach:

  • Ważne, by kontakt ze źródłami wrażliwymi nawiązywać poprzez zaufanych ludzi bądź instytucje, i by zawsze przed i w trakcie nawiązywania kontaktu przeprowadzać analizę ryzyka:

  • Jeżeli źródła / rozmówcy mają za sobą doświadczenie napaści seksualnej, być może poczują się swobodniej, spotykając się w miejscu, które znają lub które same wybiorą.

  • Jeżeli czują taką potrzebę, pozwól, by ktoś im towarzyszył.

  • Osoby, które doświadczyły przestępstw seksualnych, co do zasady wolą rozmawiać z kobietami. Jeżeli utożsamiasz się z płcią męską, a podejrzewasz, że płeć osoby prowadzącej rozmowę może wpłynąć na nastawienie rozmówcy, rozważ poproszenie o pomoc koleżanki.

  • Unikaj triggerów - drażliwych kwestii, które mogą zdetonować emocjonalną reakcję

    • Spośród doznań rozmówcy skup się na faktach, aby nie odświeżać na nowo traumy.

    • Bądź cierpliwy, rozmówcy w swojej opowieści mogą nie snuć narracji po linii prostej:

      • zadawaj wiele pytań pogłębiających,
      • unikaj pytań, które obarczałyby winą ofiarę bądź też sugerowałyby jej niewłaściwe zachowanie (na przykład możesz podzielić się jakimiś przykładami i radami z podręcznikaPractice-oriented guidance for child-sensitive communication and interviewing" bądź innymi przykładami, jakie sam wybierzesz),
      • na spotkania z nieletnimi zabieraj kredki bądź zabawki, mogą one pomóc im zyskać pewność siebie bądź też podjąć swobodną rozmowę podczas zabawy.
    • Okazuj empatię:

      • daj im do zrozumienia, że ich słuchasz,
      • mniej mów, więcej słuchaj - nigdy dość powtarzania tej zasady.
    • Nie czyń porównań, nie kwestionuj ani nie umniejszaj ich przeżyć.

  • Zawsze weryfikuj fakty!

    *To, że źródła / rozmówcy są wrażliwi, nie oznacza automatycznie, że są wiarygodni.

    • Informacje musisz poddać weryfikacji, a jeżeli uzyskałeś je pod presją, bądź świadom, że mogą być nieobiektywne.
    • Z czasem może to ulec zmianie. Jeżeli pracujesz z danym źródłem dłuższy czas, regularnie sprawdzaj jego wiarygodność.
  • Zadbaj o siebie samego

    • Samoświadomość i troska o samego siebie w przypadku osoby prowadzącej śledztwo oznacza, że ich dobrostan ma takie samo znaczenie jak dobrostan ich źródeł.
  • Zachęć uczestników do zadawania pytań bądź podzielenia się związanymi z tematem przeżyciami i poradami.

W trakcie prezentacji wspomnij o innych źródłach wrażliwych, takich jak ofiary zmuszone do zeznań, nieletni, ofiary handlu żywym towarem itd.. Wszelkie wskazówki i zasoby postaraj się dostosować do kontekstu uczestników warsztatu.

MATERIAŁY:

W ramach przygotowywania kluczowych punktów sprawozdania posłuż się takimi zasobami, jak:

Radzenie sobie z nieprzyjaznymi źródłami / rozmówcami

Czytaj, Obserwuj, Słuchaj | 15 minut

Narzędzia / Materiały

  • Zawczasu przygotowane slajdy / arkusze na tablice flip-chart do prezentacji.

Instrukcje

Przygotuj i wygłoś krótką prezentację, w której podkreślisz następujące kwestie:

  • Niektóre źródła skore do współpracy mogą w trakcie śledztwa przyjąć postawę nieprzyjazną i vice versa.

  • Jako osoba prowadząca rozmowę musisz dopilnować, by mieć odpowiednie nastawienie i samoświadomość, aby nie dać sie wykorzystać rozmówcy.

  • Jeżeli zajdzie taka potrzeba, nie wahaj się zmieniać zaplanowanych wcześniej pytań.

  • Zacznij od pytań otwartych i na ich podstawie rozwijaj rozmowę.

  • Jeżeli masz mało czasu, przejdź do sedna sprawy i na wczesnym etapie rozmowy zadaj trudne pytania:

    • bez wahania zadawaj trudne pytania i badź gotów je rozwijać bądź powtarzać, jeżeli pozostaną bez odpowiedzi,
    • bądź też przygotowany na ewentualny ostry sprzeciw lub to, że źródło odmówi rozmowy.
  • Zawsze okazuj szacunek i dbaj o samoświadomość - to coś, o czym należy pamiętać przy każdej trudnej rozmowie.

  • Śledź mowę ciała i odczytuj reakcje:

    • ludzie, którzy wpadają w gniew, nawet pod wpływem emocji dostarczają nam pewnych informacji.
  • Zadbaj o własne bezpieczeństwo:

    • nieprzyjazne źródła mogą usiłować ingerować w przebieg śledztwa bądź też starać się dotrzeć do innych źródeł (np. żeby zastraszyć świadków),
    • Twoje własne bezpieczeństwo, bezpieczeństwo twojego śledztwa i twoich źródeł ma być dla ciebie priorytetem.
  • Zachęć uczestników do zadawania pytań bądź podzielenia się związanymi z tematem przeżyciami i poradami.

MATERIAŁY:

W ramach przygotowywania kluczowych punktów sprawozdania posłuż się takimi materiałami, jak:

Przeprowadzanie rozmów w obcych krajach i nieznanych miejscach

Dyskutuj | 20 minut

Narzędzia / Materiały

  • Zawczasu przygotowane slajdy/plansze flip-chart z kluczowymi elementami.
  • Udostępniony w chmurze folder i pliki/platforma edycji tekstu (np. Framapad) do sporządzania notatek i obserwacji) (w przypadku warsztatów online)
  • Tablica / tablica flip-chart, karteczki post-it, długopisy (w przypadku warsztatów offline)

Instrukcje

Zainicjuj dyskusję z uczestnikami i podsumuj istotne ustalenia, uwydatniając następujące kwestie:

  • Wprowadź temat podróży i podkreśl koniecznośc przeprowadzenia analizy ryzyka względem miejsca lub miejsc, do których dana osoba się udaje.

  • Zaproś uczestników do maksymalnie pięciominutowej burzy mózgów poświęconej temu, co należy wziąć pod uwagę, udając się w nieznane miejsca.

  • Podczas burzy mózgów i dyskusji notuj pojawiające się odpowiedzi, a jeśli to konieczne, dodaj następujące aspekty:

    • Organizacja podróży międzynarodowej:

      • Bilety
      • Zakwaterowanie
      • Transport lądowy
      • Mapy
      • Wymagania wizowe
      • Bagaż i odzież
      • Wyposażenie techniczne
      • Przejście przed odprawę celną
    • Zezwolenia na prowadzenie badań i rozmów na miejscu (jeżeli prawo ich wymaga))

    • Względy kulturowe i religjne

    • Względy genderowe, które mogą wpłynąć na przebieg prac

    • Miejscowe wydarzenia / sytuacje:

      • Niepokoje polityczne, na przykład trwające protesty
      • Wybory, w związku z którymi mogą wybuchnąć demonstracje
      • Wysoki poziom miejscowej przestępczości
      • ...

Na koniec podsuń dodatkowe rady, jak na przykład:

  • Nawiązywanie kontaktu z rozmówcami poprzez zaufane organizacje miejscowe może pomóc w przełamaniu lodó, jak również zapewnić bezpieczniejsze środowisko zarówno dla źródła, jak i dla osoby prowadzącej rozmowę.

  • Względy językowe :

    • Może to wymagać współpracy z miejscowymi pośrednikami, tłumaczami i przewodnikami.
    • Powinni to być ludzie zaufani.
    • Rozważ możliwość przeprowadzania wstępnych rozmów ze źródłami w celu stwierdzenia, czy potrzebny ci będzie tłumacz bądź innego rodzaju wsparcie.
  • W przypadku pracy w nieznanych miejscach może pojawić się konieczność przeprowadzania weryfikacji uczestników.

    • Zanim uda się wypracować wzajemne zaufanie, może się zdarzyć, że takiej weryfikacji poddany zostaniesz ty, albo że będziesz musiał poddać jej innych.
  • Zastanów się nad tym, do jakiego stopnia bezpiecznie możesz w kontaktach z innymi dzielić się informacjami osobistymi bądź szczegółami dotyczącymi twoich dociekań.

Po rozmowie: mechanizmy kontroli i równowagi

Dyskutuj | 10 minut

Narzędzia / Materiały

  • Zawczasu przygotowane slajdy/plansze flip-chart z kluczowymi elementami.
  • Udostępniony w chmurze folder i pliki/platforma edycji tekstu (np. Framapad) do sporządzania notatek i obserwacji) (w przypadku warsztatów online)
  • Tablica / tablica flip-chart, karteczki post-it, długopisy (w przypadku warsztatów offline)

Instrukcje

Zainicjuj dyskusję z uczestnikami i podsumuj istotne ustalenia, uwydatniając następujące kwestie:

  • Co robisz, gdy jest już po rozmowie?

  • Zaproś uczestników do wspólnego namysłu i wypisz ich odpowiedzi, dodając od siebie kolejne wskazówki, aby przypomnieć o takich kwestiach jak:

    • Weryfikacja zgromadzonych informacji.
    • Cykl badawczy i ustalenie, czy śledztwo dobiegło już końca.
    • Zapewnienie rozmówcom i źródłom prawa do odpowiedzi.
    • Upewnienie się co do pozwoleń na wykorzystanie materiału (rozmów, obrazów, nazwisk itd.) i tego, jak nazwiesz swoje źródło, gdy ujawnisz bądź też opublikujesz rezultaty śledztwa.
    • Pozostawanie w kontakcie: obecni rozmówcy mogą stanowić zaczątek twojej własnej bazy źródeł i punktem wyjścia dla kolejnych śledztw.
    • Nieustająca analiza ryzyka na każdym poziomie: komunikacji, przechowywania danych, publikacji, udostępniania informacji innym, współpracy itd.
  • Zaproś uczestników do zadawania pytań dotyczących sprawy bądź też dzielenia się związanymi z tematem własnymi doświadczneiami i radami.

Zakończenie (10 minut)

Ćwiczenie podsumowujące: Plakat z wnioskami

Twórz | 5 minut

Narzędzia/Materiały

  • Udostępniona tablica wirtualna / slajdy (online)
  • Tablica do rysowania / tablica typu flipchart, karteczki post-it, markery (offline)

Instrukcje

  • Poproś uczestników, aby wykonali plakat z wnioskami, dzieląc się udostępnionej tablicy wirtualnej / tablicy do rysowania odpowiedziami na następujące pytanie::

    • Jakie najważniejsze wnioski wyciągasz z dzisiejszego warsztatu?
  • Daj uczestnikom kilka minut na spisanie bądź narysowanie swoich przemyśleń, a następnie podzielenie się nimi z innymi.

Podsumowanie

  • Zwróć uwagę na szczególnie istotne punkty wypisane na tablicach.
Podsumowanie**

Czytanie oglądanie słuchanie | 5 minut

Instrukcje

  • Zakończ warsztat i podsumuj jego elementy. Zaznacz, jeśli warsztat znajdzie kontynuację w następnych sesjach z cyklu "Czynnik ludzki" (np. “Czynnik ludzki: Zarządzanie źródłami").

  • Przeprowadź szybki przegląd sesji. Każdy z uczestników niech wskaże:

    • jedną rzecz z sesji, która wydała im się bardzo dobra, oraz
    • jedną rzecz, którą następnym razem należałoby udoskonalić
  • Zachęć uczestników do zadania nurtujących ich wciąż pytań bądź też podzielenia się ostatnimi wskazówkami.

  • Jeśli wyda się to użyteczne, podaj namiary na siebie, a także ewentualne informacje co do kontynuacji kontaktu..

Dodatkowe materiały

Do wykorzystania podczas przygotowywania warsztatu i do udostępnienia uczestnikom po jego zakończeniu

Dotyczące tematu:

Inne powiązane materiały:

Choć poniższe źródła często odnoszą się do dziennikarstwa, nie dotyczą wyłącznie dziennikarzy, lecz każdego, kto prowadzi badania i śledztwa w publicznym interesie.

Skontaktuj się z nami

Zapraszamy do skontaktowania się z nami poprzez Exposing the Invisible, jeśli:

  • macie jakiekolwiek pytania odnośnie tego warsztatu oraz porad dla moderatorów,
  • korzystacie z tego planu warsztatu i chcecie podzielić się z nami własnymi przemyśleniami na jego temat oraz sugestiami, które mogą pomóc w jego ulepszeniu,
  • dostosowujecie ten plan warsztatu do określonych, specyficznych kontekstów i chcecie się z nami podzielić rezultatami,
  • chcecie zasugerować nam nowe ćwiczenia, macie nowe rady lub przykłady, które moglibyśmy dołączyć do tego planu warsztatu,
  • chcecie podzielić się z nami własnym doświadczeniem oraz wiedzą i pomóc nam w opracowywaniu i testowaniu nowych warsztatów.

Kontakt: eti@tacticaltech.org (GPG Key / fingerprint: BD30 C622 D030 FCF1 38EC C26D DD04 627E 1411 0C02).

Autorzy i licencje

CC BY-SA 4.0

Ten tekst został wyprodukowany przez projekt Exposing the Invisible Tactical Tech's i zarejestrowany na licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International license

  • Autorka warsztatu: Nuria Tesón
  • Projekt szkoleniowy: A. Hayder, Laura Ranca
  • Redakcja i treść: Christy Lange, Laura Ranca
  • Projekt graficzny: Yiorgos Bagakis
  • Opracowanie strony internetowej: Laurent Dellere, Saqib Sohail
  • Koordynacja projektów i nadzór: Christy Lange, Laura Ranca, Lieke Ploeger, Marek Tuszynski, Safa Ghnaim, Wael Eskandar

To narzędzie zostało opracowane jako część Collaborative and Investigative Journalism Initiative (CIJI), współfinansowanego przez Komisję Europejską w ramach projektu pilotażowanego: "Supporting investigative journalism and media freedom in the EU" (DG CONNECT).

Ten tekst odzwierciedla poglądy autora i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie informacji w nim zawartych.

Więcej na ten temat