Czynnik ludzki w śledztwie: (4) Rozmowy wymagające specjalnego podejścia

Warsztat stanowi część czteroczęściowego planu szkoleniowego poświęconego "czynnikowi ludzkiemu w śledztwie", to jest interakcjom pomiędzy dziennikarzami śledczymi / badaczami a osobami, które mogą stać się ich źródłami informacji. Uczestnicy poznają umiejętności niezbędne, aby bezpiecznie nawiązywać kontakt i przeprowadzać rozmowy ze źródłami w nieznanych bądź nieprzyjaznych miejscach, jak również metody zwracania się do ludzi narażonych bądź którzy w trakcie rozmowy mogą stać się nieprzyjaźni.

Zajęcia edukacyjne

Rozpoczęcie (15 minut)

Instrukcje

• Skup na sobie uwagę odbiorców pytaniem lub komentarzem dotyczącym określonego obrazka. Na przykład:

  • Jaki element wspólny łączy wszystkie śledztwa?

• Przedstaw się i zaprezentuj cele warsztatu.

• Opcjonalnie: Wspomnij źródło materiałów wykorzystywanych podczas warsztatu (Tactical Tech)

• Przedstaw uczestnikom plan warsztatu.

• Zasugeruj podstawowe zasady funkcjonowania podczas warsztatu. Spytaj uczestników, czy chcieliby coś w twoich sugestiach zmienić bądź też zaproponować inne zasady. Upewnij się, że wszyscy rozumieją i akceptują podstawowe zasady zajęć. Konretne propozycje dotyczące podstawowych zasad obowiązujących na warsztatach znajdziesz pod tym linkiem: Przewodnik Prowadzącego ETI w dziale "Prowadzenie warsztatów".

• Ustal dynamikę pracy w zespołach. Wyjaśnij na przykład, czy przez cały warsztat uczestnicy będą współpracować w ramach tych samych zespołów.

Instrukcje

• Poproś uczestników, by się przedstawili, ewentualnie podali zaimek, jakim chcą, by się do nich zwracano, i odpowiedzieli na następujące pytania:

  • Czy braliście udział w jakimś projekcie badawczym albo śledztwie, gdzie występowały trudności w kontakcie z rozmówcami?
  • Jakiego rodzaju były to trudności i jak staraliście się sobie z nimi poradzić?

• Wprowadź temat, aby określić znaczenie dostosowania sie do specyficznego charakteru ludzi i kontekstu, w którym zamierzasz przeprowadzić z nimi rozmowę na potrzeby śledztwa.

• MMożesz też w ramach przełamywania lodów zaproponować ćwiczenie, które obudzi w uczestnikach kreatywność poprzez rysowanie odpowiedzi czy pomysłów na wirtualnej tablicy - badź też, jeśli zajęcia odbywają się offline, do tego, by wykonali określoną czynność lub porozmawiali o czymś w zespołach:

  • niech np. przez dwie minuty porozmawiają z innym uczestnikiem warsztatu i dowiedzą się więcej o jego pracy, miejscu pochodzenia itp.,
  • Zainspiruj się propozycjami w sekcji "przełamywanie lodów" w Przewodniku Prowadzącego ETI.

Rozmowa ze źródłami wrażliwymi lub nieprzyjaznymi (1 godzina i 5 minut)

Narzędzia / Materiały

• "Szablony do ćwiczeń – Czynnik ludzki: Rozmowy wymagające specjalnego podejścia” - sekcja “Praca indywidualna: Źródła wrażliwe / nieprzyjazne” (szablony do wypełnienia online bądź na wydruku)
• Udostępniony w chmurze folder i pliki/platforma edycji tekstu (np. Framapad) do wypisywania notatek i obserwacji (w przypadku zajęć online)
• Tablica / tablica flip-chart, karteczki post-it, długopisy (w przypadku warsztatów offline)

Instrukcje

• Poproś uczestników, by przez 2-3 minuty przeprowadzili indywidualną burzę mózgów nad poniższymi pytaniami i wypisali przykłady:

  • Kto może być źródłem wrażliwym?
  • Kto może być źródłem nieprzyjaznym (lub wrogim)?

Podsumowanie

• Skomentuj ustalenia uczestników i w razie potrzeby podaj dodatkowe przykłady. Mogą to być:

  • Możliwe źródła wrażliwe:

    • Społeczności LGBTQI+
    • Nieletni
    • Osoby z doświadczeniem traumy
    • Osoby z doświadczeniem przemocy seksualnej
    • Ofiary handlu ludźmi

  • Możliwe źródła nieprzyjazne (lub wrogie):

    • Wrodzy przedstawiciele sił porządkowych
    • Domniemany handlarz żywym towarem, który zachowuje się defensywnie
    • Osobnik potencjalnie skorumpowany
    • Ktokolwiek, kto zakłada, że możesz go podejrzewać o niecne uczynki

Narzędzia / Materiały

• Szablony do ćwiczeń – Czynnik ludzki: Rozmowy wymagające specjalnego podejścia” - sekcja “Praca zespołowa: planowanie pracy "w terenie" (szablony do wypełnienia online bądź na wydruku)
• Slajdy / plansze flip-chart ze wskazówkami dotyczącymi zadania dla grupy i kluczowymi elementami wartymi zapamiętania
• Udostępniony w chmurze folder i pliki/platforma edycji tekstu (np. Framapad) do wypisywania notatek i obserwacji (w przypadku zajęć online)
• Tablica / tablica flip-chart, karteczki post-it, długopisy (w przypadku warsztatów offline)

Instrukcje

[10 minut]

• Podziel uczestników na zespoły liczące po 3 do 5 osób.

• Poproś zespoły o wyznaczenie osoby do prowadzenia notatek, osoby pilnującej czasu oraz osoby prezentującej ustalenia w fazie sprawozdania (podział ten będzie odtąd obowiązywać przy każdym ćwiczeniu); uczestnicy po jakimś czasie powinni wymieniać sie rolami.

• Do każdego zespołu przypisz jedną postać wymagającą specjalnego podejścia - może to być źródło wrażliwe lub nieprzyjazne - (np. dziecko migranckie, świadek zbrodni, ktoś z zagrożonej społeczności LGBTQI+, sygnalista, skazany handlarz żywym towarem, akcjonariusz korporacji oskarżany o pranie brudnych pieniędzy, polityk podejrzewany o łapówkarstwo itd.)

• Poproś zespoły, aby odpowiedziały na poniższe pytania dotyczące przydzielonych im postaci / rozmówców:

  • Jak nawiążecie z nimi kontakt?
  • Gdzie umówicie spotkanie w celu rozmowy?
  • Jakie jeszcze aspekty powinniście wziąć pod uwagę przed i podczas spotkania / rozmowy?
  • W jaki sposób zabezpieczycie odpowiedzi, dane bądź informacje, które zamierzacie zgromadzić?

[5 minute Podsumowanie

• Poproś każdy zespół o zaprezentowanie w 2 minuty ich planu wraz z uszasadnieniem podjętych decyzji.
• W przypadku każdego zespołu skomentuj i podziel się obserwacjami i poproś pozostałych uczestników o podzielenie się pytaniami bądź sugestiami.

Narzędzia / Materiały

• "Szablony ćwiczeń – Czynnik ludzki: Rozmowy wymagające specjalnego podejścia” - sekcja “Praca zespołowa: Przygotowywanie rozmowy” (szablony do wypełnienia online bądź na wydruku)
• Slajdy / plansze flip-chart ze wskazówkami dotyczącymi zadania dla grupy i kluczowymi elementami wartymi zapamiętania
• Udostępniony w chmurze folder i pliki/platforma edycji tekstu (np. Framapad) do sporządzania notatek i obserwacji) (w przypadku warsztatów online)
• Tablica / tablica flip-chart, karteczki post-it, długopisy (w przypadku warsztatów offline)

Instrukcje

• Poproś uczestników, aby powrócili do swoich zespołów z poprzedniego ćwiczenia.

• Zadaniem każdego zespołu będzie:

  • przygotować kwestionariusz dla przydzielonego im rozmówcy - wrażliwego lub nieprzyjaznego (z poprzedniego ćwiczenia) i
  • uporządkować pytania
  • wyjaśnić, jakie ma cele i jak postara się je osiągnąć..

• Nakieruj uczestników na najistotniejsze cele, takie jak:

  • Przełamanie lodów
  • Wywołanie reakcji
  • Zgromadzenie kontekstu do materiału
  • Weryfikacja innych dowodów bądź informacji z innych źródeł
  • Zebranie materiału dowodowego
  • Uzyskanie świadectwa bądź bardziej osobistego spojrzenia na sprawę itd

• Przypomnij zespołom, by wybrały osobę do prowadzenia notatek, osobę pilnującą czasu oraz ochotnika lub ochotników do kolejnego ćwiczenia zakładającego odgrywanie scenek (patrz: następna sekcja).

• Czas tego ćwiczenia dostosuj do liczby zespołów uczestniczących w warsztacie.

Narzędzia / Materiały

• Materiały i notatki zespołów z poprzedniego ćwiczenia
• Slajd / plansza flip-chart do spisania kluczowych punktów do zapamiętania po zakończeniu scenki (patrz Sprawozdanie).

Instrukcje

[20 minut] Odgrywanie scenek

• W nawiązaniu do poprzedniego ćwiczenia każdy zespół wypróbuje swój plan rozmowy, odgrywając scenkę.

• Ochotnika z innego zespołu zaprasza się do odegrania roli rozmówcy w oparciu o przedstawiony każdemu zespołowi scenariusz / postać.

• Daj każdemu zespołowi 5 minutna przeprowadzenie rozmowy, podczas gdy inni będa się przyglądali i notowali na potrzeby później przedstawianych obserwacji.

  • Dla zaoszczędzenia czasu zespoły mogą sprawdzić zaledwie część ze swoich pytań (np. pytanie wstępne + wybrane przez nich 2-3 pytania zasadnicze)

• Kiedy wszystkie zespoły skończą, zaproś wszystkich do podzielenia się własnymi przemyśleniami i uwagami.

[5 minut] Sprawozdanie i podsumowanie

• Kiedy wszystkie zespoły odegrają swoje scenki, podziel się uwagami na temat rodzajów pytań i celów, czemu się sprawdzają albo nie, i do czego się mogą przydać.

• Skup się na przedstawieniu tego, co NALEŻY i czego NIE NALEŻY ROBIĆ, to jest:

  • Zadawać pytania ogólne dla przełamania lodów
  • Nie zadawać pytań naprowadzających, które mogłyby wpłynąć na odpowiedź rozmówcy
  • Nie zadawać zamkniętych pytań, jeśli celem jest zebranie dodatkowych informacji o tle sprawy

• Udostępnij zawczasu przygotowany slajd z podstawowymi radami / wskazówkami i powiąż je z odpowiednimi pytaniami, by uwydatnić znaczenie rozmaitych rodzajów pytań:

  • Otwarte czy zamknięte
  • Pytania o fakty i pytania otwarte
  • Pytania naprowadzające
  • Pytania dodatkowe
  • Pytania prowokujące

• Zwróć uwagę na to, że źródła wrażliwe bądź nieprzyjazne wymagają zastosowania specjalnego podejścia.

• Przejdź do omówienia następnych sekcji.

MATERIAŁY

• Aby przygotować kluczowe punkty odprawy, wspomóż się przewodnikiem “Rozmowy: Czynnik ludzki śledztwa" - sekcje “Przygotowanie do rozmowy” i “Rozmowy wymagające specjalnego podejścia” (Rozmowy ze źródłami wrażliwymi i Radzenie sobie z nieprzyjaznymi rozmówcami) z pakietu Exposing the Invisible.

Specjalne podejście w szczególnych okolicznościach (1 godzina)

Narzędzia / Materiały

• Zawczasu przygotowane slajdy/plansze flip-chart na potrzeby prezentacji.

Instrukcje

Przygotuj i wygłoś krótką prezentację, skupiając się na następujących myślach:

• Ważne, by kontakt ze źródłami wrażliwymi nawiązywać poprzez zaufanych ludzi bądź instytucje, i by zawsze przed i w trakcie nawiązywania kontaktu przeprowadzać analizę ryzyka:

  • podkreśl, że analiza ryzyka i sposobów jego łagodzenia powinna zawsze stanowić element ich rutyny i wskaż im inne zasoby poświęcone tej kwestii, takie jak artykuł "Risk Assessment Is a Mindset, Not a Checklist".

• Jeżeli źródła / rozmówcy mają za sobą doświadczenie napaści seksualnej, być może poczują się swobodniej, spotykając się w miejscu, które znają lub które same wybiorą.

• Jeżeli czują taką potrzebę, pozwól, by ktoś im towarzyszył.

• Osoby, które doświadczyły przestępstw seksualnych, co do zasady wolą rozmawiać z kobietami. Jeżeli utożsamiasz się z płcią męską, a podejrzewasz, że płeć osoby prowadzącej rozmowę może wpłynąć na nastawienie rozmówcy, rozważ poproszenie o pomoc koleżanki.

• Unikaj triggerów - drażliwych kwestii, które mogą zdetonować emocjonalną reakcję

  • Spośród doznań rozmówcy skup się na faktach, aby nie odświeżać na nowo traumy.

  • Bądź cierpliwy, rozmówcy w swojej opowieści mogą nie snuć narracji po linii prostej:

    • zadawaj wiele pytań pogłębiających,
    • unikaj pytań, które obarczałyby winą ofiarę bądź też sugerowałyby jej niewłaściwe zachowanie (na przykład możesz podzielić się jakimiś przykładami i radami z podręcznika “Practice-oriented guidance for child-sensitive communication and interviewing" bądź innymi przykładami, jakie sam wybierzesz),
    • na spotkania z nieletnimi zabieraj kredki bądź zabawki, mogą one pomóc im zyskać pewność siebie bądź też podjąć swobodną rozmowę podczas zabawy.

  • Okazuj empatię:

    • daj im do zrozumienia, że ich słuchasz,
    • mniej mów, więcej słuchaj - nigdy dość powtarzania tej zasady.

  • Nie czyń porównań, nie kwestionuj ani nie umniejszaj ich przeżyć.

• Zawsze weryfikuj fakty!

  *To, że źródła / rozmówcy są wrażliwi, nie oznacza automatycznie, że są wiarygodni.

  • Informacje musisz poddać weryfikacji, a jeżeli uzyskałeś je pod presją, bądź świadom, że mogą być nieobiektywne.
  • Z czasem może to ulec zmianie. Jeżeli pracujesz z danym źródłem dłuższy czas, regularnie sprawdzaj jego wiarygodność.

• Zadbaj o siebie samego

  • Samoświadomość i troska o samego siebie w przypadku osoby prowadzącej śledztwo oznacza, że ich dobrostan ma takie samo znaczenie jak dobrostan ich źródeł.

• Zachęć uczestników do zadawania pytań bądź podzielenia się związanymi z tematem przeżyciami i poradami.

MATERIAŁY:

W ramach przygotowywania kluczowych punktów sprawozdania posłuż się takimi zasobami, jak:

• Przewodniki “Rozmowy: Czynnik ludzki w śledztwie” / sekcje “Przygotowywanie do rozmowy” oraz “Rozmowy wymagające specjalnego podejścia” (patrz Rozmowy ze źródłami wrażliwymi i Radzenie sobie z nieprzyjaznymi rozmówcami)z pakietu Exposing the Invisible.
• Artykuł: "Risk Assessment Is a Mindset, Not a Checklist"

Narzędzia / Materiały

• Zawczasu przygotowane slajdy / arkusze na tablice flip-chart do prezentacji.

Instrukcje

Przygotuj i wygłoś krótką prezentację, w której podkreślisz następujące kwestie:

• Niektóre źródła skore do współpracy mogą w trakcie śledztwa przyjąć postawę nieprzyjazną i vice versa.

• Jako osoba prowadząca rozmowę musisz dopilnować, by mieć odpowiednie nastawienie i samoświadomość, aby nie dać sie wykorzystać rozmówcy.

• Jeżeli zajdzie taka potrzeba, nie wahaj się zmieniać zaplanowanych wcześniej pytań.

• Zacznij od pytań otwartych i na ich podstawie rozwijaj rozmowę.

• Jeżeli masz mało czasu, przejdź do sedna sprawy i na wczesnym etapie rozmowy zadaj trudne pytania:

  • bez wahania zadawaj trudne pytania i badź gotów je rozwijać bądź powtarzać, jeżeli pozostaną bez odpowiedzi,
  • bądź też przygotowany na ewentualny ostry sprzeciw lub to, że źródło odmówi rozmowy.

• Zawsze okazuj szacunek i dbaj o samoświadomość - to coś, o czym należy pamiętać przy każdej trudnej rozmowie.

• Śledź mowę ciała i odczytuj reakcje:

  • ludzie, którzy wpadają w gniew, nawet pod wpływem emocji dostarczają nam pewnych informacji.

• Zadbaj o własne bezpieczeństwo:

  • nieprzyjazne źródła mogą usiłować ingerować w przebieg śledztwa bądź też starać się dotrzeć do innych źródeł (np. żeby zastraszyć świadków),
  • Twoje własne bezpieczeństwo, bezpieczeństwo twojego śledztwa i twoich źródeł ma być dla ciebie priorytetem.

• Zachęć uczestników do zadawania pytań bądź podzielenia się związanymi z tematem przeżyciami i poradami.

MATERIAŁY:

W ramach przygotowywania kluczowych punktów sprawozdania posłuż się takimi materiałami, jak:

• Przewodniki “Rozmowy: Czynnik ludzki w śledztwie” / sekcje “Przygotowywanie do rozmowy” oraz “Rozmowy wymagające specjalnego podejścia” (patrz Rozmowy ze źródłami wrażliwymi i Radzenie sobie z nieprzyjaznymi rozmówcami)z pakietu Exposing the Invisible.
• Artykuł: "Risk Assessment Is a Mindset, Not a Checklist"

Narzędzia / Materiały

• Zawczasu przygotowane slajdy/plansze flip-chart z kluczowymi elementami.
• Udostępniony w chmurze folder i pliki/platforma edycji tekstu (np. Framapad) do sporządzania notatek i obserwacji) (w przypadku warsztatów online)
• Tablica / tablica flip-chart, karteczki post-it, długopisy (w przypadku warsztatów offline)

Instrukcje

Zainicjuj dyskusję z uczestnikami i podsumuj istotne ustalenia, uwydatniając następujące kwestie:

• Wprowadź temat podróży i podkreśl koniecznośc przeprowadzenia analizy ryzyka względem miejsca lub miejsc, do których dana osoba się udaje.

• Zaproś uczestników do maksymalnie pięciominutowej burzy mózgów poświęconej temu, co należy wziąć pod uwagę, udając się w nieznane miejsca.

• Podczas burzy mózgów i dyskusji notuj pojawiające się odpowiedzi, a jeśli to konieczne, dodaj następujące aspekty:

  • Organizacja podróży międzynarodowej:

    • Bilety
    • Zakwaterowanie
    • Transport lądowy
    • Mapy
    • Wymagania wizowe
    • Bagaż i odzież
    • Wyposażenie techniczne
    • Przejście przed odprawę celną

  • Zezwolenia na prowadzenie badań i rozmów na miejscu (jeżeli prawo ich wymaga))

  • Względy kulturowe i religjne

  • Względy genderowe, które mogą wpłynąć na przebieg prac

  • Miejscowe wydarzenia / sytuacje:

    • Niepokoje polityczne, na przykład trwające protesty
    • Wybory, w związku z którymi mogą wybuchnąć demonstracje
    • Wysoki poziom miejscowej przestępczości
    • ...

Na koniec podsuń dodatkowe rady, jak na przykład:

• Nawiązywanie kontaktu z rozmówcami poprzez zaufane organizacje miejscowe może pomóc w przełamaniu lodó, jak również zapewnić bezpieczniejsze środowisko zarówno dla źródła, jak i dla osoby prowadzącej rozmowę.

• Względy językowe :

  • Może to wymagać współpracy z miejscowymi pośrednikami, tłumaczami i przewodnikami.
  • Powinni to być ludzie zaufani.
  • Rozważ możliwość przeprowadzania wstępnych rozmów ze źródłami w celu stwierdzenia, czy potrzebny ci będzie tłumacz bądź innego rodzaju wsparcie.

• W przypadku pracy w nieznanych miejscach może pojawić się konieczność przeprowadzania weryfikacji uczestników.

  • Zanim uda się wypracować wzajemne zaufanie, może się zdarzyć, że takiej weryfikacji poddany zostaniesz ty, albo że będziesz musiał poddać jej innych.

• Zastanów się nad tym, do jakiego stopnia bezpiecznie możesz w kontaktach z innymi dzielić się informacjami osobistymi bądź szczegółami dotyczącymi twoich dociekań.

Narzędzia / Materiały

• Zawczasu przygotowane slajdy/plansze flip-chart z kluczowymi elementami.
• Udostępniony w chmurze folder i pliki/platforma edycji tekstu (np. Framapad) do sporządzania notatek i obserwacji) (w przypadku warsztatów online)
• Tablica / tablica flip-chart, karteczki post-it, długopisy (w przypadku warsztatów offline)

Instrukcje

Zainicjuj dyskusję z uczestnikami i podsumuj istotne ustalenia, uwydatniając następujące kwestie:

• Co robisz, gdy jest już po rozmowie?

• Zaproś uczestników do wspólnego namysłu i wypisz ich odpowiedzi, dodając od siebie kolejne wskazówki, aby przypomnieć o takich kwestiach jak:

  • Weryfikacja zgromadzonych informacji.
  • Cykl badawczy i ustalenie, czy śledztwo dobiegło już końca.
  • Zapewnienie rozmówcom i źródłom prawa do odpowiedzi.
  • Upewnienie się co do pozwoleń na wykorzystanie materiału (rozmów, obrazów, nazwisk itd.) i tego, jak nazwiesz swoje źródło, gdy ujawnisz bądź też opublikujesz rezultaty śledztwa.
  • Pozostawanie w kontakcie: obecni rozmówcy mogą stanowić zaczątek twojej własnej bazy źródeł i punktem wyjścia dla kolejnych śledztw.
  • Nieustająca analiza ryzyka na każdym poziomie: komunikacji, przechowywania danych, publikacji, udostępniania informacji innym, współpracy itd.

• Zaproś uczestników do zadawania pytań dotyczących sprawy bądź też dzielenia się związanymi z tematem własnymi doświadczneiami i radami.

Zakończenie (10 minut)

Narzędzia/Materiały

• Udostępniona tablica wirtualna / slajdy (online)
• Tablica do rysowania / tablica typu flipchart, karteczki post-it, markery (offline)

Instrukcje

• Poproś uczestników, aby wykonali plakat z wnioskami, dzieląc się udostępnionej tablicy wirtualnej / tablicy do rysowania odpowiedziami na następujące pytanie::

  • Jakie najważniejsze wnioski wyciągasz z dzisiejszego warsztatu?

• Daj uczestnikom kilka minut na spisanie bądź narysowanie swoich przemyśleń, a następnie podzielenie się nimi z innymi.

Podsumowanie

• Zwróć uwagę na szczególnie istotne punkty wypisane na tablicach.

Instrukcje

• Zakończ warsztat i podsumuj jego elementy. Zaznacz, jeśli warsztat znajdzie kontynuację w następnych sesjach z cyklu "Czynnik ludzki" (np. “Czynnik ludzki: Zarządzanie źródłami").

• Przeprowadź szybki przegląd sesji. Każdy z uczestników niech wskaże:

  • jedną rzecz z sesji, która wydała im się bardzo dobra, oraz
  • jedną rzecz, którą następnym razem należałoby udoskonalić

• Zachęć uczestników do zadania nurtujących ich wciąż pytań bądź też podzielenia się ostatnimi wskazówkami.

• Jeśli wyda się to użyteczne, podaj namiary na siebie, a także ewentualne informacje co do kontynuacji kontaktu..

Dodatkowe materiały

Do wykorzystania podczas przygotowywania warsztatu i do udostępnienia uczestnikom po jego zakończeniu

Dotyczące tematu:

• “Interviews: the Human Element of Your Investigation"”, przewodnik z pakietu Exposing the Invisible.
• “How to Manage Your Sources", pakiet Exposing the Invisible.

Inne powiązane materiały:

• "Away From Your Screen, Out in the Field", pakiet Exposing the Invisible.
• "Po pierwsze, bezpieczeństwo!", pakiet Exposing the Invisible. 
• "Digital Security when Working with Other People’s Data", pakiet Exposing the Invisible.
• "Risk Assessment Is a Mindset, Not a Checklist", Exposing the Invisible.

• "Developing and Cultivating Sources" (kopia archiwalna z Wayback Machine dostępna tutaj) z International Journalists Network.
• "Ethical Ground Rules for Handling Sources" (kopia archiwalna z Wayback Machine dostępna tutaj) z Ethical Journalism Network.
• "How can journalists better approach sources around breaking news stories?" (kopia archiwalna z Wayback Machine dostępna tutaj) z First Draft News.
• "Protection of Journalistic Sources" (kopia archiwalna z Wayback Machine dostępna tutaj) z Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ECHR).
• "Proof of Life and Other Templates", Risk Assessment notes i Putting Together a Proof of Life Document (kopia archiwalna z Wayback Machine dostępna tutaj) z Rory Peck Trust.
• "Resources: Guides to Finding Expert Sources" (kopia archiwalna z Wayback Machine dostępna tutaj)z Global Investigative Journalism Network.
• "Sources of Information" (kopia archiwalna z Wayback Machine dostępna tutaj) z The News Manual online.
• "5 Tips for journalists who want to do a better job of cultivating sources" (kopia archiwalna z Wayback Machine dostępna tutaj) z Poynter.org.

Skontaktuj się z nami

Zapraszamy do skontaktowania się z nami poprzez Exposing the Invisible, jeśli:

• macie jakiekolwiek pytania odnośnie tego warsztatu oraz porad dla moderatorów,
• korzystacie z tego planu warsztatu i chcecie podzielić się z nami własnymi przemyśleniami na jego temat oraz sugestiami, które mogą pomóc w jego ulepszeniu,
• dostosowujecie ten plan warsztatu do określonych, specyficznych kontekstów i chcecie się z nami podzielić rezultatami,
• chcecie zasugerować nam nowe ćwiczenia, macie nowe rady lub przykłady, które moglibyśmy dołączyć do tego planu warsztatu,
• chcecie podzielić się z nami własnym doświadczeniem oraz wiedzą i pomóc nam w opracowywaniu i testowaniu nowych warsztatów.

Kontakt: eti@tacticaltech.org (GPG Key / fingerprint: BD30 C622 D030 FCF1 38EC C26D DD04 627E 1411 0C02).

Autorzy i licencje

CC BY-SA 4.0

Ten tekst został wyprodukowany przez projekt Exposing the Invisible Tactical Tech's i zarejestrowany na licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International license

• Autorka warsztatu: Nuria Tesón
• Projekt szkoleniowy: A. Hayder, Laura Ranca
• Redakcja i treść: Christy Lange, Laura Ranca
• Projekt graficzny: Yiorgos Bagakis
• Opracowanie strony internetowej: Laurent Dellere, Saqib Sohail
• Koordynacja projektów i nadzór: Christy Lange, Laura Ranca, Lieke Ploeger, Marek Tuszynski, Safa Ghnaim, Wael Eskandar

To narzędzie zostało opracowane jako część Collaborative and Investigative Journalism Initiative (CIJI), współfinansowanego przez Komisję Europejską w ramach projektu pilotażowanego: "Supporting investigative journalism and media freedom in the EU" (DG CONNECT).

Ten tekst odzwierciedla poglądy autora i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie informacji w nim zawartych.