Το Ανθρώπινο Στοιχείο στην Έρευνα: (3) Διαχείριση Πηγών

Το εργαστήριο αυτό αποτελεί μέρος ενός σχεδίου κατάρτισης τεσσάρων ενοτήτων σχετικά με «το ανθρώπινο στοιχείο στην έρευνα», δηλαδή την αλληλεπίδραση μεταξύ των ερευνητών και των ανθρώπων που μπορεί να γίνουν οι πηγές των πληροφοριών τους. Η τελευταία ενότητα της σειράς, εισάγει τους/τις συμμετέχοντες/ουσες σε ζητήματα διαχείρισης των πηγών στα πλαίσια της έρευνας, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου ανάπτυξης, αλληλεπίδρασης και διατήρησης ασφαλούς και αποτελεσματικής συνεργασίας με ανθρώπινες πηγές για τον εμπλουτισμό της έρευνας.

Δραστηριότητες μάθησης

Άνοιγμα (15 λεπτά)

Οδηγίες

• Τραβήξτε την προσοχή θέτοντας μια ερώτηση ή σχολιάζοντας ένα σχετικό θέμα, μια εικόνα κ.λπ.
• Παρουσιάστε τον εαυτό σας και τους στόχους του εργαστηρίου.
• Προαιρετικά: Παρουσιάστε την πηγή του υλικού που θα διδαχθεί (Tactical Tech).
• Ενημερώστε τους/τις συμμετέχοντες/ουσες για το πρόγραμμα του εργαστηρίου.
• Προτείνετε βασικούς κανόνες για το εργαστήριο. Ρωτήστε όσους/όσες συμμετέχουν αν θέλουν να προτείνουν κάποια αλλαγή πάνω στις προτάσεις σας ή να προτείνουν κάποιο άλλο κανόνα. Βεβαιωθείτε ότι όλοι κατανοούν και συμφωνούν με τους κανόνες. Προτάσεις σχετικά με τον καθορισμό των κανόνων μπορείτε να βρείτε στον Οδηγό Συντονιστή, στην ενότητα «Υλοποιώντας τα Εργαστήρια».
• Εάν χρειάζεται, καθορίστε τη δυναμική των ομάδων. Για παράδειγμα, εξηγήστε εάν οι ομάδες θα μείνουν ίδιες καθ' όλη τη διάρκεια του εργαστηρίου.

Οδηγίες

• Ξεκινήστε με έναν σύντομο γύρο παρουσιάσεων ζητώντας από τα άτομα που συμμετέχουν να απαντήσουν σε μερικές ερωτήσεις για τον εαυτό τους, τη δουλειά τους, τις προσδοκίες τους σχετικά με το εργαστήριο κ.λπ.

• Εναλλακτικά, μπορείτε να επιλέξετε μια άσκηση για να σπάσετε τον πάγο, ώστε να ενθαρρύνετε την ομάδα να κάνει κάτι δημιουργικό. Να σχεδιάσει απαντήσεις ή ιδέες σε έναν πίνακα online. Αν είναι δια ζώσης το εργαστήριο, να σηκωθούν και να κάνουν κάποιες ενέργειες ή να συζητήσουν σε ομάδες:

  • π.χ. προτείνετε να πάρουν συνέντευξη από έναν άλλο συμμετέχοντα για 2 λεπτά και να μάθουν περισσότερα για τη δουλειά του ή τον τόπο καταγωγής του κ.λπ.,
  • Δείτε περισσότερα στην ενότητα «Σπάμε τον πάγο» στον Οδηγό Συντονιστή.

Εντοπισμός και Διαχείριση πηγών (1 ώρα και 25 λεπτά)

Εργαλεία / Υλικά

• Online διαφάνειες / flip-chart με ερωτήσεις και βασικά σημεία που πρέπει να θυμάστε.

Οδηγίες

• Ρωτήστε του/τις συμμετέχοντες/ουσες:

  • «Γιατί είναι σημαντικοί οι άνθρωποι για την έρευνά μας;»

• Σχολιάστε τις απαντήσεις, τονίζοντας τα σημαντικά σημεία.

• Κάντε τη διάκριση μεταξύ πηγών και συνεντευξιαζόμενων. Κρίσιμες ερωτήσεις είναι οι εξής:

  • Πόσο καιρό θα διαρκέσει η σχέση με αυτή την ομάδα ή το άτομο;
  • Πόσο καιρό και πόσο συχνά θα υπάρχει επικοινωνία μαζί τους σχετικά με την έρευνα;
  • Θα παραμείνετε σε επαφή μαζί τους όταν ολοκληρωθεί η έρευνα;
  • Θα είναι συνεντευξιαζόμενοι της μιας φοράς ή μακροχρόνιες πηγές;

Εργαλεία / Υλικά

• «Πρότυπα Δραστηριοτήτων – Το Ανθρώπινο Στοιχείο: Διαχείριση Πηγών», ενότητα «Ομαδική Δραστηριότητα: Αναγνώριση και προσέγγιση πιθανών πηγών» (αντίγραφα για να συμπληρωθούν ηλεκτρονικά ή σε έντυπη μορφή)
• Κοινόχρηστος φάκελος στο cloud και αρχεία / πλατφόρμα επεξεργασίας κειμένου (π.χ. Framapad) για την καταγραφή σημειώσεων / εναλλακτικά, κοινόχρηστοι διαδικτυακοί πίνακες όπως Miro ή Mural (για χρήση στο διαδίκτυο.)
• Online διαφάνειες / πίνακας flip-chart (για δια ζώσης) με ερωτήσεις και βασικά σημεία που πρέπει να θυμάστε.
• Φύλλα χαρτιού, αυτοκόλλητες σημειώσεις / post-its, στυλό (για δια ζώσης)

[15 λεπτά] Ομαδική Εργασία

• Χωρίστε τους/τις συμμετέχοντες/ουσες σε μικρές ομάδες των 3-5 ατόμων.

• Ζητήστε από τις ομάδες να μοιράσουν ρόλους: το άτομο που κρατά σημειώσεις, που κρατά τον χρόνο, που παρουσιάζει κ.λπ. Οι ρόλοι μπορούν να εναλλάσονται.

• Ζητήστε από κάθε ομάδα να κάνει τα εξής:

  1. Προτείνετε ένα θέμα έρευνας και σημειώστε το.

  2. Προσδιορίστε πηγές που θα συναντήσετε μια φορά (συνεντευξιαζόμενοι) και πηγές με τις οποίες θα διατηρήσετε μακροχρόνια επαφή, σύμφωνα με την προηγούμενη επεξήγηση. Καταγράψτε και απαντήστε επιπλέον στις ακόλουθες ερωτήσεις:

     • Ποιος είναι ο ρόλος της πηγής στην έρευνα;
     • Ποια είναι η θέση της σε σχέση με την έρευνα; (μάρτυρας, κατηγορούμενος, θύμα...)
     • Ποιες πληροφορίες, δεδομένα ή επαληθεύσεις αποδεικτικών στοιχείων μπορούν να παράσχουν;
     • Αναμένετε να γίνουν πηγές με τις οποίες θα διατηρήσετε μακροχρόνια σχέση; Γιατί ναι/όχι;

• Ζητήστε από τις ομάδες να επικεντρωθούν ιδιαίτερα στο δεύτερο τύπο πηγών, για την άσκηση αυτή.

[10 λεπτά] Απολογισμός

• Ζητήστε από έναν εκπρόσωπο κάθε ομάδας να παρουσιάσει εν συντομία τις απαντήσεις τους - διαθέστε 1-2 λεπτά για κάθε ομάδα.

• Στη συνέχεια, ζητήστε από τους υπόλοιπους συμμετέχοντες να απαντήσουν στις ακόλουθες ερωτήσεις:

  1. Μπορείτε να σκεφτείτε άλλους συνεντευξιαζόμενους / πηγές που πρέπει να εντοπιστούν;
  2. Ποιες άλλες διακρίσεις μπορούν να γίνουν;

Εργαλεία / Υλικά

• «Πρότυπα Δραστηριοτήτων - Το Ανθρώπινο Στοιχείο: Διαχείριση Πηγών», ενότητα «Ομαδική Δραστηριότητα: Αναγνώριση και προσέγγιση πιθανών πηγών» (βλ. πράσινη στήλη Προσέγγιση/Επικοινωνία)
• Online διαφάνειες / πίνακας flip-chart (για δια ζώσης) με ερωτήσεις και βασικά σημεία που πρέπει να θυμάστε.
• Το ίδιο με την προηγούμενη ενότητα.

Οδηγίες

[10 λεπτά] Ομαδική εργασία

• Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να επιστρέψουν στις ομάδες τους (τις ίδιες ομάδες όπως πριν.)

• Αφού αναγνωρίσουμε τις πηγές που χρειαζόμαστε, πού μπορούμε να τις βρούμε;

• Ζητήστε από τις ομάδες να συζητήσουν πώς θα προσεγγίσουν τις πηγές που έχουν καταγράψει προηγουμένως:

• π.χ., αν χρειάζονται έναν ακτιβιστή με γνώση του θέματος, έναν δικηγόρο που γνωρίζει ένα θύμα, πιθανούς μάρτυρες σε ομάδες κοινωνικών δικτύων ή άλλες πλατφόρμες, κ.λπ.

• Οι ομάδες συμπληρώνουν το πρότυπο που παρέχεται (online ή τυπωμένο) και θα παρουσιάσουν τα ευρήματα αμέσως μετά.

[15 λεπτά] Απολογισμός και Συζήτηση

• Οι ομάδες παρουσιάζουν τις επιλογές τους και εξηγούν το σκεπτικό τους - διαθέστε 1 λεπτό για κάθε ομάδα.

• Επισημάνετε κάποιους τρόπους προσέγγισης των πηγών:

  • Ψηφιακοί και μη χώροι
  • Μέσα κοινωνικής δικτύωσης
  • Εγγραφή σε newsletters
  • Συμμετοχή σε συνέδρια και συναντήσεις
  • Παρακολούθηση ιστολογίων
  • Έλεγχος επίσημων ιστοσελίδων
  • Επικοινωνία με ομάδες ειδικών (ορισμένες μπορεί να είναι κλειστές ομάδες, εξετάσετε πώς μπορείτε να αποκτήσετε πρόσβαση)

• Ρωτήστε τους συμμετέχοντες πώς θα επιχειρούσαν να έρθουν σε επαφή με πηγές σε οποιαδήποτε από τις παραπάνω περιπτώσεις.

• Κρατήστε σημειώσεις και θέστε τις ακόλουθες ερωτήσεις σχετικά με την ασφάλεια:

  • Είναι κάποιο από τα παραπάνω υπό παρακολούθηση;
  • Είναι πιθανό να τεθούν κινδύνοι για τον ερευνητή; (π.χ. πηγές που συνδέονται με επικίνδυνα άτομα μπορεί να διαρρεύσουν πληροφορίες για τον ερευνητή και το έργο του).
  • Έχετε εξετάσει τη χρήση κρυπτογραφημένων και ασφαλών επικοινωνιών;

• Επιστήστε την προσοχή των συμμετεχόντων σε θέματα ασφάλειας κατά την επικοινωνία με πηγές μέσω των επιλογών που παρατίθενται παραπάνω.

  • Παράδειγμα: εκτίμηση κινδύνων κατά την εγγραφή ή την παρακολούθηση λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα ιστολόγια ακτιβιστών- κίνδυνοι όταν αποφασίζετε να συναντήσετε μια πηγή στην πόλη της, κ.λπ.

ΠΗΓΕΣ - για να τις συμβουλευτείτε κατά την προετοιμασία του εργαστηρίου και να τις μοιραστείτε με τους συμμετέχοντες:

• Εργαλειοθήκες και εκπαιδευτικά προγράμματα

  • Τεχνικές για έρευνα σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης από το Bellingcat
  • Εργαλειοθήκη open source από το Bellingcat
  • Research clinic - ιστότοπος με τεχνικές, εργαλεία και μελέτες περιπτώσεις από τον Paul Myers, ειδικό στην έρευνα στο διαδίκτυο
  • Verification handbook

• Εργαλεία και φόρουμ κοινωνικής δικτύωσης

  • Σύνθετη Αναζήτηση στο Twitter
  • Nitter It - σας επιτρέπει να αποκτήσετε πρόσβαση σε λογαριασμούς που σας έχουν μπλοκάρει και δεν απαιτεί λογαριασμό Twitter
  • WebMii – συγκεντρώνει προφίλ ατόμων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με δυνατότητα αναζήτησης με βάση το όνομα
  • Social Searcher – μηχανή αναζήτησης προφίλ και παρουσίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με δυνατότητα αναζήτησης ανά θέμα
  • Picuki – εργαλείο αναζήτησης περιεχομένου στο Instagram
  • Followerwonk – σας επιτρέπει να αναζητήσετε bios στο Twitter και να βρείτε κοινούς ακόλουθους διαφορετικών λογαριασμών, πολύ χρήσιμο για να εντοπίσετε πιθανές συνδέσεις και κινδύνους.
  • LinkedIn – πολύτιμη πηγή για να βρείτε άτομα που συνδέονται με εταιρείες, ιδρύματα και οργανισμούς που μπορεί να σας ενδιαφέρουν. (Χρησιμοποιήστε το "Private Mode" για να βεβαιωθείτε ότι οι αναζητήσεις σας και οι προβολές των σελίδων δεν αποκαλύπτονται)
  • Glassdoor – πλατφόρμα που φιλοξενεί φόρουμ και αξιολογήσεις εταιρειών από νυν και πρώην εργαζόμενους, χρήσιμη για να πάρετε μια ιδέα για πιθανές πηγές επικοινωνίας σε εταιρείες.

Εργαλεία / Υλικά

• «Πρότυπα Δραστηριοτήτων - Το Ανθρώπινο Στοιχείο: Διαχείριση Πηγών», ενότητα «Ομαδική Δραστηριότητα: Βάση δεδομένων / φύλλο στοιχείων επικοινωνίας πηγών»
• Κοινόχρηστος φάκελος στο cloud και αρχεία ή μια πλατφόρμα επεξεργασίας κειμένου/πίνακα (π.χ. Framapad για κείμενο / Framacalc για πίνακες) / εναλλακτικά, κοινόχρηστοι διαδικτυακοί πίνακες όπως Miro ή Mural (αν είναι online.)
• Διαφάνειες / flip-chart με ερωτήσεις και βασικά σημεία που πρέπει να θυμάστε.
• Φύλλα χαρτιού, αυτοκόλλητες σημειώσεις / post-its, στυλό (αν είναι δια ζώσης).

Οδηγίες

[15 λεπτά] Ομαδική εργασία

• Οι συμμετέχοντες επιστρέφουν στις ομάδες τους.

• Ζητήστε από τις ομάδες να καταγράψουν τις πηγές που εντόπισαν και να τις ταξινομήσουν με κάποια σειρά που έχει νόημα, π.χ. από τις πιο άμεσες σε αυτές που θα προσεγγίσουν σε βάθος χρόνου κ.λπ.

• Μπορούν να δημιουργήσουν φύλλα/βάση δεδομένων με τις πληροφορίες που πιστεύουν ότι πρέπει να συγκεντρώσουν και να εξετάσουν για κάθε πηγή**.

  • Μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα πρότυπα που παρέχονται ή να φτιάξουν τα δικά τους.

[10 λεπτά] Απολογισμός

• Οι ομάδες παρουσιάζουν τις πληροφορίες που συνέλεξαν και τα φύλλα επαφών τους - διαθέστε 1 λεπτό για κάθε ομάδα.

• Υποδείξτε διάφορους τρόπους για την οργάνωση των πληροφοριών με νόημα:

  • Ειδικός κατάλογος επαφών με περιβαλλοντολόγους, δικηγόρους, πολιτικούς ακτιβιστές, ερευνητές για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αξιωματούχους κ.λπ.
  • Ονόματα και επαγγέλματα
  • Οργανώσεις
  • Τοποθεσίες ανά χώρα

• Επισημάνετε την αξία των διασταυρούμενων αναφορών δεδομένων που συλλέγονται για και από πηγές και τρόπους διατήρησης και επικαιροποίησης καταλόγων πηγών κατά την πρόοδο μιας έρευνας, καθώς και μετά την έρευνα.

Εργαλεία / Υλικά

• Διαφάνειες / flip-chart για την παρουσίαση.

Οδηγίες

Κάντε μια σύντομη παρουσίαση για να θυμίσετε τα εξής:

• Συστάσεις ασφαλείας για τις συσκευές αποθήκευσης

• Κρυπτογραφημένες επικοινωνίες

• Ανωνυμοποίηση / κωδικοποίηση των ταυτοτήτων των πηγών για την αποφυγή έκθεσης, και προστασία των επαφών για ευαίσθητες πηγές και εκείνες που διατρέχουν κίνδυνο.

ΠΗΓΕΣ - κατά την προετοιμασία αυτής της παρουσίασης, αξιοποίησε συστάσεις και παραδείγματα από:

• «Πρώτα η Ασφάλεια!», «Αποκαλύπτοντας το Αόρατο: Η Εργαλειοθήκη».
• "How to Manage Your Sources" οδηγός / ενότητα "Protecting Sources", Αποκαλύπτοντας το Αόρατο: η Εργαλειοθήκη
• "Interviews: the Human Element of Your Investigation": όλες οι υποενότητες με τίτλο «Πρώτα η Ασφάλεια!», Αποκαλύπτοντας το Αόρατο: Η Εργαλειοθήκη.

Προσέγγιση Ανθρώπινων Πηγών (1 ώρα και 5 λεπτά)

Εργαλεία / Υλικά

• «Πρότυπα Δραστηριοτήτων – Το Ανθρώπινο Στοιχείο: Διαχείριση Πηγών», ενότητα «Ομαδική Δραστηριότητα: Προσδιορισμός απειλών και αξιολόγηση κινδύνων»
• Διαφάνειες / flip-chart με ερωτήσεις και βασικά σημεία που πρέπει να θυμάστε.
• Κοινόχρηστα αρχεία / φύλλα, όπως και προηγουμένως.

Οδηγίες

• Κάντε μια σύνοψη των προηγούμενων δραστηριοτήτων σχετικά με την αναζήτηση και την προσέγγιση πηγών και καλέστε τους συμμετέχοντες να σκεφτούν τους πιθανούς κινδύνους.

• Ενθαρρύνετε τους συμμετέχοντες να σκεφτούν τις απειλές που μπορεί να αντιμετωπίσουν σχετικά με τις μεθόδους έρευνας, τις συσκευές που χρησιμοποιούν, τις επικοινωνίες και την αποθήκευση πληροφοριών.

• Επισημάνετε τη διάκριση μεταξύ «απειλής» και «κινδύνου» - καταγράψτε και τοποθετήστε τους ορισμούς σε ορατό σημείο για τους συμμετέχοντες για το υπόλοιπο του εργαστηρίου:

  • μια «απειλή» σχετίζεται με μια αντιληπτή ευαλωτότητα σε έναν τομέα της εργασίας/ζωής (είτε πρόκειται για ψηφιακό είτε για φυσικό)
  • ένας «κίνδυνος» είναι η πιθανότητα να συμβεί πραγματικά μια απειλή, π.χ. κάποιος να εκμεταλλευτεί την ευαλωτότητά σας
  • η πρόβλεψη των απειλών αποτελεί μέρος της διαδικασίας εκτίμησης των κινδύνων.

[10 λεπτά] Ομαδική εργασία 1

• Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να επιστρέψουν στις ομάδες τους.

• Ζητήστε από κάθε ομάδα να συζητήσει το ακόλουθο ερώτημα και να καταγράψει τα συμπεράσματά της:

  • «Τι είδους κινδύνους μπορεί να συνεπάγεται η διενέργεια συνεντεύξεων και η διατήρηση μακροχρόνιων σχέσεων με πηγές στην περίπτωση της έρευνας που εξετάζετε ή σε άλλες έρευνες;»

• Ζητήστε τους να προσδιορίσουν τους φυσικούς και τους ψηφιακούς κινδύνους καθώς και τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται μεταξύ τους, και πώς μπορούν να εξελιχθούν με την πάροδο του χρόνου.

[5 λεπτά] Απολογισμός

• Ζήτησε από μία ή δύο ομάδες να μοιραστούν τα ευρήματά τους - διαθέστε 1 λεπτό για κάθε ομάδα.

  • Σχολιάστε τις ιδέες τους και τονίστε τους πιθανούς κινδύνους, όπως:
  • Υποκλοπή επικοινωνιών
  • Πρόσβαση της αστυνομίας, εχθρικών πηγών στον υπολογιστή σας
  • Έκθεση εμπιστευτικών και ευάλωτων πηγών

[10 λεπτά] Ομαδική εργασία 2

• Οι συμμετέχοντες επιστρέφουν στις ομάδες τους.

• Με βάση τις απειλές που εντοπίστηκαν, ζητήστε από τους συμμετέχοντες να σκεφτούν στις ομάδες τους σχετικά με τον τρόπο μείωσης των κινδύνων, λαμβάνοντας υπόψη τους ακόλουθους παράγοντες:

  • Σειρά με την οποία συλλέγονται οι πληροφορίες,
  • Αποκάλυψη εμπιστευτικών ή ευαίσθητων πληροφοριών,
  • Κληρονομικός κίνδυνος, όπως η συνεργασία με κάποιον που βρίσκεται σε κίνδυνο και μπορεί να μεταφέρει τον κίνδυνο αυτό στον ερευνητή/συνεντευκτή.

[10 λεπτά] Απολογισμός

• Διαθέστε 1 λεπτό σε κάθε ομάδα για να παρουσιάσει τις βασικές τις ιδέες.

• Σχολιάστε τις ιδέες τους και δώστε feedback και συμβουλές για το πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν, να προληφθούν και να μετριαστούν οι πιθανοί κίνδυνοι.

• Επισημάνετε την ανάγκη για συνεχή αξιολόγηση των κινδύνων και φροντίδα για την ασφάλεια.

• Η ασφαλής συνέντευξη απαιτεί συνεχείς ελέγχους ασφαλείας με μια ομάδα συνεργατών και/ή ένα άλλο έμπιστο πρόσωπο, επειδή τα γεγονότα μπορεί να είναι ανεξέλεγκτα και οι άνθρωποι απρόβλεπτοι.

ΠΗΓΕΣ:

• Χρησιμοποιήστε συμβουλές και πηγές από τον οδηγό «Πρώτα η Ασφάλεια!» και από το εργαστήριο «Πρώτα η Ασφάλεια!».

Εργαλεία / Υλικά

• Διαφάνειες / flip-chart με ερωτήσεις και βασικά σημεία που πρέπει να θυμάστε / σύντομη παρουσίαση.

Οδηγίες

[5 λεπτά] Συζήτηση

• Τονίστε ότι η οικοδόμηση εμπιστοσύνης και ο καθορισμός και η διατήρηση ορίων είναι ουσιαστικής σημασίας όταν πρόκειται για πηγές με τις οποίες διατηρούμε μακροχρόνια σχέση.

• Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να μοιραστούν τις σκέψεις τους σχετικά με το ακόλουθο ερώτημα:

  • «Πώς φροντίζετε τις επαγγελματικές σας σχέσεις;»

[5 λεπτά] Παρουσίαση

• Κάντε μια σύντομη παρουσίαση σχετικά με τις βασικές πρακτικές κατά την οικοδόμηση μιας πιο μακροχρόνιας επαγγελματικής σχέσης με πηγές:

  • Διατηρήστε την επαφή ακολουθώντας τον «κανόνα των τριών κλήσεων» και τα check-ins για μη ερευνητικούς σκοπούς,
  • Προγραμματίστε άτυπες συναντήσεις.
  • Προσκαλέστε τις πηγές σε εκδηλώσεις που σχετίζονται με την έρευνα που μπορεί να τις ενδιαφέρουν. Εξετάστε κατά πόσο η κοινή παρουσία σας με μια συγκεκριμένη πηγή μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο (σύμφωνα με την προηγούμενη εκτίμηση κινδύνου).
  • Η καλλιέργεια εμπιστοσύνης είναι σημαντική για την προστασία του εαυτού σας και των πηγών σας. Η κοινοποίηση παλαιότερων ερευνών/εργασιών μπορεί να είναι χρήσιμη προκειμένου να κερδίσετε την εμπιστοσύνη των πηγών σας.

[5 λεπτά] Συζήτηση

• Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να μοιραστούν και να συζητήσουν προηγούμενες εμπειρίες τους ή να προβλέψουν πιθανές προκλήσεις που μπορεί να προκύψουν μελλοντικά.

[5 λεπτά] Παρουσίαση

• Επισημάνετε προβλήματα όπως:

  • Η αμοιβαία εμπιστοσύνη εξαφανίζεται.
  • Οι πηγές εισέρχονται στην προσωπική σφαίρα.
  • Ισορροπία δυνάμεων.
  • Εκβιασμός (συναισθηματικός ή άλλος).

[10 λεπτά] Ομαδική συζήτηση

• Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να επιστρέψουν στις μικρές τους ομάδες (όπως και πριν) και να συζητήσουν και να προτείνουν τρόπους για να μετριάσουν τις προκλήσεις στις σχέσεις τους με τις πηγές.

• Μπορούν να χρησιμοποιήσουν το πρότυπο που παρέχεται και να καταγράψουν σε δύο στήλες:

  • Προβλήματα
  • Μετριασμός/Λύσεις

[5 λεπτά] Απολογισμός

• Στη συνέχεια, ζητήστε από μερικούς εθελοντές να μοιραστούν τα προβλήματα και τις λύσεις που κατέγραψε η ομάδα τους.

• Ολοκληρώστε σχολιάζοντας τα συμπεράσματά τους και αναφέροντας μια σειρά από καλές πρακτικές όπως:

  • για να μετριαστούν ενδεχόμενες ανεπιθύμητες προσεγγίσεις από μια πηγή, να χρησιμοποιείτε το τηλέφωνο της εργασίας έναντι του προσωπικού τηλεφώνου ή να φέρνετε έναν συνάδελφο στις συναντήσεις κ.λπ.

ΠΗΓΕΣ:

• "How to Manage Your Sources", Αποκαλύπτοντας το Αόρατο: Η Εργαλειοθήκη.

Κλείσιμο (10 λεπτά)

Εργαλεία/Υλικά

• Κοινόχρηστος πίνακας ζωγραφικής / παρουσίαση / διαδραστικός πίνακας (online)
• Λευκός πίνακας / φύλλα χαρτί, post-its, μαρκαδόροι (δια ζώσης)

Οδηγίες

• Ζητήστε από τους συμμετέχοντες/ουσες να φτιάξουν στον πίνακα μια αφίσα όπου θα μοιραστούν τις απαντήσεις τους στις ακόλουθες ερωτήσεις:

  • Τι μάθατε από το σημερινό εργαστήριο;

• Δώστε μερικά λεπτά για να γράψουν/ζωγραφίσουν τις σκέψεις τους και να διαβάσουν τις σκέψεις των άλλων.

Απολογισμός

• Ο συντονιστής μπορεί να αναδείξει μερικά από τα σημεία στον πίνακα.

Οδηγίες

• Ολοκληρώστε το εργαστήριο και κάντε μια περίληψη των περιεχομένων. Ενημερώστε τους συμμετέχοντες αν το εργαστήριο θα συνεχιστεί με άλλες ενότητες της σειράς «Το Ανθρώπινο Στοιχείο στην Έρευνα» (π.χ. «Το Ανθρώπινο Στοιχείο: Αναγνώριση και Προσέγγιση Πηγών με Ασφάλεια» ή/και «Το Ανθρώπινο Στοιχείο: Διενέργεια Συνεντεύξεων»).

• Κάντε μια σύνοψη του εργαστηρίου. Ζητήστε από τους συμμετέχοντες/ουσες να πουν:

  • ένα σημείο του εργαστηρίου που βρήκαν πολύ χρήσιμο ή ενδιαφέρον και
  • κάτι που θα μπορούσε να βελτιωθεί την επόμενη φορά.

• Ενθαρρύνετε τους/τις συμμετέχοντες/ουσες να κάνουν ερωτήσεις ή να δώσουν κάποια συμβουλή.

• Μοιραστείτε τα στοιχεία επικοινωνίας σας, αν χρειάζεται, και τυχόν λεπτομέρειες για follow-up.

Περαιτέρω Πηγές

Να χρησιμοποιηθούν κατά την προετοιμασία και να μοιραστούν με τους συμμετέχοντες μετά το εργαστήριο.

Σχετικά με το θέμα:

• "Interviews: the Human Element of Your Investigation", οδηγός από το Αποκαλύπτοντας το Αόρατο: Η Εργαλειοθήκη.
• "How to Manage Your Sources", Αποκαλύπτοντας το Αόρατο: Η Εργαλειοθήκη

Άλλες σχετικές πηγές:

• "Away From Your Screen, Out in the Field", «Αποκαλύπτοντας το Αόρατο: Η Εργαλειοθήκη».
• «Πρώτα η Ασφάλεια!», «Αποκαλύπτοντας το Αόρατο: Η Εργαλειοθήκη».
• "Digital security when working with other people’s data", «Αποκαλύπτοντας το Αόρατο: Η Εργαλειοθήκη».

• «Αναπτύσσοντας και Καλλιεργώντας Πηγές» (αρχειοθετημένο αντίγραφο από Wayback Machine διαθέσιμο εδώ), από το International Journalists Network.
• «Κανόνες Δεοντολογίας για το Χειρισμό Πηγών» (αρχειοθετημένο αντίγραφο από Wayback Machine διαθέσιμο εδώ), από το Ethical Journalism Network.
• "How can journalists better approach sources around breaking news stories?" (αρχειοθετημένο αντίγραφο από Wayback Machine διαθέσιμο εδώ), από First Draft News.
• «Προστασία Δημοσιογραφικών Πηγών» (αρχειοθετημένο αντίγραφο από Wayback Machine διαθέσιμο εδώ), από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ECHR).
• «Απόδειξη Ζωής και Άλλα Πρότυπα», Σημειώσεις Εκτίμησης Κινδύνου, και Συνθέτοντας ένα Έγγραφο Απόδειξης Ζωής (αρχειοθετημένο αντίγραφο από Wayback Machine διαθέσιμο εδώ), από Rory Peck Trust.
• "Resources: Guides to finding expert sources" (αρχειοθετημένο αντίγραφο από Wayback Machine διαθέσιμο εδώ), από το Global Investigative Journalism Network.
• "Sources of information" (αρχειοθετημένο αντίγραφο από Wayback Machine διαθέσιμο εδώ), από The News Manual online.
• "5 tips for journalists who want to do a better job of cultivating sources" (αρχειοθετημένο αντίγραφο από Wayback Machine διαθέσιμο εδώ), από Poynter.org.

Επικοινωνήστε μαζί μας

Παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας στο Αποκαλύπτοντας το Αόρατο σε περίπτωση που:

• έχετε ερωτήσεις σχετικά με το σχεδιάγραμμα και τις κατευθυντήριες γραμμές του εργαστηρίου,
• χρησιμοποιήσετε το σχεδιάγραμμα και θέλετε να μοιραστείτε σχόλια και προτάσεις που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωσή του,
• προσαρμόσετε το σχεδιάγραμμα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο και θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας τα αποτελέσματα,
• θέλετε να προτείνετε νέες δραστηριότητες, συμβουλές ή παραδείγματα που μπορούν να προστεθούν σε αυτό το εργαστήριο,
• θέλετε να μοιραστείτε τις γνώσεις σας και να συνεργαστείτε μαζί μας για την ανάπτυξη και τη δοκιμή νέων εργαστηρίων.

Επικοινωνία: eti@tacticaltech.org (GPG Key / fingerprint: BD30 C622 D030 FCF1 38EC C26D DD04 627E 1411 0C02).

Συντελεστές και Άδεια Χρήσης

CC BY-SA 4.0

Παραγωγή περιεχομένου: «Αποκαλύπτοντας το Αόρατο» της Tactical Tech Άδεια χρήσης: Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International license

• Συντάκτρια εργαστηρίου: Nuria Tesón
• Σχεδιασμός οδηγιών: A. Hayder
• Σύνταξη & περιεχόμενο: Christy Lange, Laura Ranca
• Graphic design: Yiorgos Bagakis
• Website development: Laurent Dellere, Saqib Sohail
• Συντονισμός & επίβλεψη έργου: Christy Lange, Laura Ranca, Lieke Ploeger, Marek Tuszynski, Safa Ghnaim, Wael Eskandar

Το υλικό αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του Collaborative and Investigative Journalism Initiative (CIJI) που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του πιλοτικού προγράμματος: "Supporting investigative journalism and media freedom in the EU" (DG CONNECT) («Υποστήριξη της ερευνητικής δημοσιογραφίας και της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ»).

Το παρόν κείμενο αντικατοπτρίζει την άποψη του συγγραφέα και η Επιτροπή δεν ευθύνεται για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που περιέχει.