Badanie adaptacji do zmian klimatycznych: metody i zasady

Ten warsztat zaznajamia uczestników z podstawowymi zasadami procesu adaptacji do zmian klimatycznych. Zapewnia porady i wskazówki pomagające w prowadzeniu śledztw dotyczących skutków wpływu na klimat, podatności na ten wpływ oraz sposobów radzenia sobie ze zmianami, które uczestnicy będą mogli odnieść do indywidualnych kontekstów. Uczestnicy dowiedzą się ponadto o złożonej zależności łączącej zmiany klimatyczne, politykę publiczną i bezpieczeństwo społeczne, a także o potencjalnych nadużyciach odnoszących się do adaptacji do zmian klimatycznych.

Przebieg warsztatu

Początek (15 minut)

Instrukcje dla instruktora

• Przykuj uwagę uczestników, zadając pytanie lub komentując wydarzenie, zdjęcie, itp., istotne w odniesieniu do warsztatu.

• Przedstaw siebie oraz cele warsztatu.

• Opcjonalnie: Przedstaw źródło użytych w warsztacie materiałów (Tactical Tech.)

• Poinformuj uczestników o planie warsztatu.

• Zasugeruj podstawowe zasady, które będą obowiązywały podczas trwania warsztatu. Zapytaj uczestników, czy chcą je zmodyfikować lub dodać własne. Upewnij się, że wszyscy zrozumieli podane zasady i się z nimi zgadzają. Sugestie i wskazówki dotyczące ustalania zasad znajdziesz w Poradniku Moderatora, w sekcji „Prowadzenie warsztatów.”

Instrukcje

• Ułatw szybką prezentację uczestnikom warsztatu, zadając im kilka pytań dotyczących ich osoby, wykonywanej przez nich pracy oraz oczekiwań, jakie mają odnośnie warsztatu, itp. Zapytaj zwłaszcza, czy interesuje ich konkretny skutek zmian klimatycznych, czy ich większa liczba i zanotuj odpowiedzi, aby omówić poruszone tematy podczas warsztatu, jeśli tylko będzie taka możliwość.

• Zwróć uwagę na oczekiwania: pamiętaj o tym, żeby spytać uczestników, czego spodziewają się po udziale w warsztacie. Pozwoli ci to na wprowadzenie ostatecznych poprawek do poruszanych zagadnień, a jednocześnie na jasne wyjaśnienie, które z nich nie zostaną omówione oraz z jakiego powodu.

Dodatkowo, jeśli pozwoli na to czas, możesz posłużyć się następującym ćwiczeniem:

• Poproś każdego uczestnika o wybranie jednej lub dwóch emocji zaznaczonych na „Kole uczuć” (patrz Dodatek: Emocje i Koło uczuć - The Junto Institute for Entrepreneurial Leadership), które najlepiej oddają ich stosunek do poruszanego tematu. Zacznij sam i bądź przy tym szczery, żeby zachęcić uczestników do podzielenia się własnymi uczuciami z resztą grupy.

• Jako alternatywę możesz przeprowadzić ćwiczenie na przełamanie lodów, rozbudzając kreatywność uczestników. Na przykład, prosząc ich, aby nanieśli swoje pomysły i odpowiedzi na tablicę (online) lub wykonali określone zadanie (offline). Dodatkowe przykłady znajdziesz w sekcji „Przełamywanie lodów” w Poradniku Moderatora.

Wstęp do adaptacji do zmian klimatycznych (40 minut)

Instrukcje

• Poproś uczestników, żeby opowiedzieli o katastrofie klimatycznej, która wydarzyła się w ich regionie lub kraju:

  • Co się wydarzyło?
  • Jak zareagowali?
  • Jak zareagowały władze?
  • Co można było zrobić lepiej?

• Przypomnij uczestnikom, że nie muszą opowiadać o osobistych doświadczeniach i w każdej chwili mogą przerwać ćwiczenie, jeśli zadawane im pytania sprawiają, że czują się niekomfortowo.

• Wynotuj pokrótce odpowiedzi uczestników. Będziesz mógł z nich skorzystać później podczas własnej prezentacji lub prowadzonej dyskusji.

Dalsza część wstępu do adaptacji do zmian klimatycznych (40 minut)

Narzędzia/materiały

• współdzielone pliki (online)
• kartki papieru i długopisy (offline)

Instrukcje

Przygotuj i zrób prezentację, korzystając ze współdzielonych lub wyświetlanych na projektorze slajdów, ujmując w niej:

Wstęp do tematu:

• Podkreśl konieczność szerzenia wiedzy na temat naturalnych (aktywność wulkaniczna, wahania aktywności słońca, itp.) i spowodowanych przez człowieka (efekt cieplarniany, emisja dwutlenku węgla i metanu do atmosfery, itp.) czynników wpływających na zmianę klimatu.

• Opisz ogólnodostępne materiały ułatwiające przyswajanie wiedzy na temat przyczyn i skutków globalnego ocieplenia (korzystając z listy zamieszczonej w punkcie „Dalsze materiały”). Poproś uczestników, żeby dodali własne pozycje, podając je na czacie (online) lub zapisując na kartce papieru (offline), a następnie umieść je w pliku / pudełku i wróć do nich na zakończenie warsztatu.

• Zdefiniuj pojęcie adaptacja do zmian klimatycznych – to proces dostosowywania się do rzeczywistych lub spodziewanych skutków zmian klimatycznych w celu ograniczania wyrządzanych przez nie szkód a także okazji do ich wykorzystania.

• Opisz **związek pomiędzy adaptacją a ograniczaniem skutków” – adaptacja to zarządzanie tym, czego nie da się uniknąć, ograniczanie skutków to unikanie, tego, czym nie można zarządzać.

• Żadna katastrofa nie jest naturalna – do katastrofy dochodzi, gdy jednocześnie występują trzy czynniki:

  • Narażenie na zagrożenie/niebezpieczeństwo powiązane z klimatem — takie jak burza, powódź, pożar, trzęsienie ziemi, fala upałów.
  • Lokalne podatności na zagrożenie — fizyczne, społeczne, ekonomiczne i środowiskowe czynniki, które czynią określone konteksty podatnymi na wpływ działania żywiołów. Na przykład, w Brazylii osunięcia ziemi i powodzenie wyrządzają zazwyczaj największe szkody w favelach i innych zaniedbywanych przez władze dzielnicach miast, gdyż wznosi się w nich budynki na zboczach wzgórz, z dala od szpitali, korzystając z tanich materiałów o złej jakości. Z kolei bangladescy rolnicy, w zależności od płci i wyznawanej religii, są chronieni przez miejscowe rozporządzenia od wpływu ekstremalnych warunków klimatycznych w większym lub mniejszym stopniu.
  • Możliwość reagowania — możliwość lub jej brak do reagowania i naprawiania skutków działania żywiołów i wywołanego przez nie stresu.

• Opisz, w jaki sposób podatność na zagrożenie i możliwość reagowania są kształtowane przez działania wielu podmiotów, w tym rządów państw, lokalnych władz i korporacji. Jeśli to możliwe, zilustruj ten podpunkt, korzystając z przykładów podanych wcześniej przez uczestników.

• Podaj przykłady śledztw badających każdy z wymienionych powyżej czynników oraz zachodzących między nimi związków. Na przykład:

  • Narażenie:

    • Śledztwo filmowe przeprowadzone przez Le Monde (w języku francuskim), które dowiodło, że zmiany klimatyczne nie przyczyniają się do zwiększenia ogólnej liczby pożarów na świecie, lecz na ich intensywność i gwałtowność.
    • Po powodziach, które dotknęły Niemcy w 2011 roku, Euronews, Światowa Organizacja Meteorologiczna i Süddeutsche Zeitung opublikowały analizy i poprzedzone śledztwami raporty wykazujące, w jaki sposób zmiany klimatyczne – poprzez zmianę ilości opadów, temperatury, wilgotności gleby - wpłynęły na te wydarzenia.

  • Podatność:

    • Śledztwo przeprowadzone w 2021 roku przez NPR ujawniło, że w skutek braku stosownych rozporządzeń liczba amerykańskich robotników umierających z powodu pracy w wysokich temperaturach (które notuje się coraz częściej wskutek zmian klimatycznych) podwoiła się od lat 90 XX wieku.
    • The Kontinentalist przeanalizował, w jaki sposób liczba drzew rosnących w azjatyckich miastach przekłada się na mniejszy lub większy wpływ wysokich temperatur na zdrowie ich mieszkańców.
    • Raport autorstwa Human Rights Watch (HRW) ukazał, że ludzie z niepełnosprawnościami i osoby starsze są bardziej narażone na skutki zmian klimatycznych, takich jak powodzie, które wystąpiły w Europie w 2021 roku i fale upałów zanotowane w 2017 roku na Florydzie.

  • Możliwość reagowania:

    • W 2021 roku The Washington Post przeprowadził śledztwo dotyczące systematycznych zaniedbań, jakich dopuszczała się amerykańska Federalna Agencja Zarządzania Kryzysowego (FEMA), i udowodnił, że agencja odrzuciła niemal 90% of wniosków o pomoc finansową na odbudowę zniszczeń, a ponadto systematycznie odmawiała wsparcia rodzinom afroamerykańskim mieszkającym na Południu i zwlekała z przydzieleniem funduszy na projekty ograniczające skutki katastrof tak długo, iż niektóre wspólnoty doświadczyły tej samej katastrofy po raz drugi, zanim otrzymały finansową pomoc na zwalczanie skutków pierwszej. Więcej na temat użytej wówczas metodologii tutaj.
    • Kiedy huragan Maria przeszedł nad Puerto Rico w październiku 2017 roku, władze rządowe poinformowały o 64 ofiarach śmiertelnych. Śledztwa przeprowadzone między innymi przez Centro de Periodismo Investigativo, CNN i The New York Times, dowiodły, że liczba ofiar była znacznie większa.
    • W Bangladeszu zdołano ograniczyć liczbę śmierci spowodowanych katastrofami poprzez zastosowanie wielu skutecznych rozwiązań, o czym można dowiedzieć się ze śledztwa opublikowanego w The New Humanitarian.

MATERIAŁY:

• Raporty Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC)
• Poradniki Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC)
• Kurs wprowadzający - Zmiany klimatyczne: wiedza i oddziaływanie globalne

Narzędzia/materiały

• Breakout rooms (online) lub wydzielona przestrzeń, stoły (offline).
• Śledztwa dotyczące adaptacji do zmian klimatycznych: Szablony ćwiczeń zamieszczone w Dodatku.

Instrukcje

• Podziel uczestników na mniejsze grupy (liczące od 3 do 5 osób) i zasugeruj, żeby wybrali w swoim gronie osobę, która będzie sporządzała notatki, oraz osobę, która zaprezentuję później wnioski i przemyślenia grupy.

• Każda grupa powinna zebrać swoje wnioski, korzystając ze współdzielonego pliku, żeby przedstawić je później pozostałym uczestnikom.

[10 minutes]

• Poproś uczestników, żeby omówiły w podgrupach jeden lub dwa przykłady lokalnych/krajowych/regionalnych/globalnych katastrof, które trafiły w ostatnich latach na nagłówki gazet. Niech wyodrębnią dla każdej z nich następujące składniki:

  • narażenie na niebezpieczeństwo/zagrożenie klimatyczne,
  • istniejące podatności,
  • brak możliwości reagowania, który przyczynił się do wystąpienia katastrofy.

• Poproś również uczestników, żeby zastanowili się nad tematami/pytaniami, które poruszyliby podczas prowadzenia śledztw dotyczących tych katastrof.

[10 minut]

• Po upływie wyznaczonego czasu przedstawiciel każdej grupy otrzyma minutę na krótkie streszczenie omówionych przez jej członków wniosków, odpowiadając na następujące pytania:

  • Na jakiej katastrofie się skupili?
  • Jakie były jej elementy (żywioł/narażenie na niebezpieczeństwo, istniejące podatności, brak możliwości reagowania)?
  • Jak poprowadziliby śledztwo dotyczące wybranych przez siebie katastrof?

Śledztwa dotyczące narażenia na zagrożenia klimatyczne (55 minut)

Instrukcje

Przygotuj i zrób prezentację, korzystając ze współdzielonych (lub wyświetlanych na rzutniku) slajdów i skupiając się na następujących punktach:

• Cechy charakterystyczne zagrożeń powiązanych z klimatem :

  • Ekstremalne temperatury: fale upałów, chłodów, itp.
  • Jakość powietrza i układy wiatrów: burze, zanieczyszczenie powietrza, itp.
  • Opady atmosferyczne i woda: powodzie, osuwanie ziemi, susze, pożary, itp.
  • Niebezpieczeństwa biologiczne: szkodniki, choroby , itp.

• Wspomnij, że większość z tych zagrożeń monitorowana jest prawie na bieżąco przez naukowców i ekspertów w konkretnych dziedzinach.

• Dzięki temu istnieje wiele materiałów oraz źródeł informacji, z których mogą skorzystać śledczy planujący zająć się tematem zmian klimatycznych. Dla przykładu, listy systemów monitorujących działających w Europie, Afryce oraz globalnie.

• Powyższe źródła pomagają ponadto w analizie tego, w jaki sposób badania naukowe i monitorowanie zmian klimatycznych mogą wspierać lub wpływać na polityczne i administracyjne decyzje, a także na wielkość finansowego wsparcia udzielanego w różnych sektorach.

• Badanie narażenia na zagrożenia klimatyczne musi obejmować skutki zmian klimatycznych na występujące obecnie niebezpieczeństwa oraz na wpływ tychże zmian na powstawanie nowych w przyszłości, a także ich odziaływanie na różne społeczności w zależności od warunków geograficznych oraz społeczno-ekonomicznych i politycznych uwarunkowań.

Narzędzia/materiały

• Badanie adaptacji do zmian klimatycznych: lista materiałów źródłowych zamieszczona w Dodatku.
• Połączenie z internetem, komputery lub telefony komórkowe/tablety.
• Break-out roomy (online) lub oddzielne stoły / przestrzenie (offline).
• Flip-charty and długopisy (offline).
• Tool for making collaborative presentations or taking shared notes, such as a shared file/notepad, or whiteboard tools like Miro or Mural (if online).

Instrukcje

• Przygotuj slajd lub nanieś na dużą kartkę papieru wskazówki i pytania odnoszące się do ćwiczenia.

• Podziel uczestników na mniejsze grupy o tej samej liczbie osób. Aby ograniczyć czas przeznaczony na prezentacje, grup powinno być od 4 do 6. Jeśli warsztat prowadzony jest offline, każda z grup powinna otrzymać do dyspozycji co najmniej jedno urządzenie podłączone do internetu.

• Poproś członków każdej grupy, żeby rozpoczęli od wybrania ze swojego grona Moderatora, Sekretarza, osobę pilnującą czasu, Prezentera / Artystę (jeśli będzie to prezentacja wizualna), itp.

• Przydziel każdej grupie po jednym materiale umieszczonym na liście materiałów źródłowych.

  • Wybór materiałów powinien zależeć od zainteresowań uczestników oraz zagrożeń, które chcesz omówić (np. pożarów, powodzi, itp.).
  • Przed rozpoczęciem ćwiczenia upewnij się, że materiały są nadal dostępne pod podanymi linkami.
  • Jasno określ zakres wykorzystania materiałów: czy uczestnicy mają przejrzeć całą witrynę, określoną stronę, zestaw danych, itp.?
  • Możesz też poprosić uczestników, żeby wykorzystali materiały do przebadania niedawnej katastrofy lub poszukania odpowiedzi na pytania związane z adaptacją do zmian klimatycznych (*na przykład: „Który europejski kraj jest najbardziej narażony na wystąpienie powodzi”? / „Czy w tym roku zanotowano w Brazylii większą liczbę pożarów niż w roku poprzednim”?, itp.).

[20 minut]

• Poproś każdą grupę, żeby przeanalizowała otrzymane materiały, a następnie przygotowała krótką prezentację i *odpowiedziała na następujące pytania dotyczące materiałów:

  • Jakie informacje zawiera otrzymany materiał?
  • Na podstawie jakich danych powstał?
  • Skąd pochodzą te dane? Kto je zgromadził i udostępnił?
  • Jakiego geograficznego obszaru dotyczą?
  • Czy do zrozumienia i wykorzystania tych danych potrzebna jest określona wiedza ekspercka?
  • Czy można je pobrać z sieci w celu dalszego wykorzystania?

• Uczestnicy powinni potraktować prezentacje swobodnie, skupiając się na zaletach i ewentualnych ograniczeniach omawianego narzędzia, posługując się przy tym prostym słownictwem i korzystając z pomocy wizualnych, takich jak zrzuty ekranu, listy kluczowych punktów lub mapy myśli.

[20 minut]

• Po upływie czasu, każda z grup otrzyma 2 minuty na prezentację otrzymanego materiału pozostałym uczestnikom warsztatu.

• Zachęć pozostałych do zadawania pytań.

• UWAGA: Jeśli grup jest dużo, możesz je podzielić i przydzielić do dwóch pokoi (wirtualnych lub rzeczywistych). W każdym omówiona zostanie połowa przydzielonych uczestnikom materiałów i narzędzi. Zadbaj jednak wcześniej o wystarczającą liczbę instruktorów, którzy będą prowadzić do ćwiczenie równolegle a jednocześnie robić notatki, którymi podzielą się z drugą częśćią uczestników warsztatu.

[10 minut]

• Pozwól się wypowiedzieć wszystkim uczestnikom warsztatu i zadaj im następujące pytania:

  • Do czego mogą się przydać materiały, które otrzymali?
  • Na jakim etapie śledztwa można by z nich skorzystać?
  • W jakim celu?

• Zachęć uczestników do dyskusji na temat potencjalnego wykorzystania wszystkich materiałów podczas badania narażenia na zagrożenie klimatyczne, a także nad ograniczeniami i trudnościami związanymi z korzystaniem z określonych narzędzi.

Śledztwa dotyczące społecznych podatności na zmiany klimatyczne (40 minut)

Instrukcje

Przygotuj i zrób prezentację, wykorzystując współdzielone (lub wyświetlane rzutnikiem) slajdy, zawierając w niej:

• Definicję podatności na zagrożenia klimatyczne – (długookresowe, niekiedy zaprzeszłe) czynniki sprawiające, że określone konteksty są mniej lub bardziej podatne/odporne na zagrożenia klimatyczne. Na przykład, podatność Haiti na katastrofy klimatyczne i niedobory żywności wynika między innymi z kolonialnej spuścizny tego państwa, liberalizacji handlu oraz wycinki lasów, o czym można przeczytać w artykule opublikowanym przez The New Humanitarian.

• Zaznacz, że śledztwa dotyczące podatności na zagrożenia klimatyczne mogą doprowadzić do zmian kontekstów i uczynić je bardziej odpornymi na zagrożenie, a jednocześnie pomóc w znalezieniu przyczyn powstania i istnienia tychże podatności.

• Zaznacz też, że podatności na zagrożenia klimatyczne dotyczą określonych zagrożeń, które są bardzo często napędzane przez antropogeniczną (wywołaną / spowodowaną przez ludzi) emisję spalin lub inne czynniki związane z ludzką aktywnością.

• Charakterystyka podatności na zagrożenia klimatyczne:

  • Historyczne i nowopowstałe
  • Fizyczne / Społeczne / Ekonomiczne / Środowiskowe
  • Współzależne – wyodrębnianie podatności i grupowanie ich w oddzielne kategorie jest pomocne, lecz w rzeczywistości rzadko występują one w oderwaniu od siebie. Na przykład, podczas przejścia huraganu Katrina podatności ekonomiczne sprawiły, że rodzin o niskich dochodach nie stać było na przeprowadzkę i zamieszkanie w droższych, wzniesionych na położonym wyżej obszarze, a tym samym mniej podatnych na fizyczne i środowiskowe zagrożenie domów i z tego powodu ucierpiały one bardziej po zniszczeniu wałów przeciwpowodziowych.

• Definicję odporności na zagrożenie klimatyczne - wprowadź termin „odporności na zagrożenie klimatyczne” (który zostanie omówiony w następnym ćwiczeniu), żeby zilustrować związek pomiędzy podatnościami na zagrożenia klimatyczne:

  • W tym kontekście odporność to zdolność społeczności do radzenia sobie z zagrożeniem klimatycznym poprzez reagowanie na nie lub wprowadzanie zmian, które pozwalają im zachować podstawowe funkcje, tożsamość i strukturę (więcej w Raporcie Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu: „Zmiany klimatu 2022: Wpływ, adaptacja i podatności”)
  • W zależności od kontekstu warsztatu możesz uwzględnić w opisie krytykę pojęcia odporności. Na przykład, odporna lecz autokratyczna społeczność może „zachować podstawowe funkcje, tożsamość i strukturę” wbrew potrzebom i pragnieniom większej części populacji, a nawet wykorzystać zmiany klimatyczne jako pretekst do wprowadzenia jeszcze bardziej autorytarnych rozwiązań.

• Przedstaw przykłady śledztw oraz potencjalne pytania badawcze powiązane z każdą kategorią podatności na zagrożenie, aby uczynić tę część warsztatu bardziej praktyczną a mniej teoretyczną (skorzystaj z Żadna katastrofa nie jest naturalna: W jaki sposób badanie adaptacji do zmian klimatycznych może przynieść zmianę.

Narzędzia/Materiały

• Breakout roomy (online) lub oddzielne pomieszczenia, przestrzenie, stoły (offline)
• Flip-charty i długopisy (offline)
• Narzędzie do robienia prezentacji, takie jak Miro lub Mural (online).

Instrukcje

[15 minut] Ćwiczenie grupowe

• Podziel uczestników na 4 grupy liczące od 2 do 6 osób (w zależności od ogólnej liczby uczestników warsztatu).

• Poproś każdą z grup, żeby udzieliła odpowiedzi na następujące pytania i przedstawiła ją za pomocą zdjęć, memów, rysunków, itp.:

  • Groupa 1 i 2: Jak wyglądałaby odporna na zagrożenia klimatyczne społeczność (miasto, wioska, obszar przemysłowy, itd.)?
  • Groupa 3 i 4: Jak wyglądałaby podatna na zagrożenia klimatyczne społeczność?

[15 minut] Podsumowanie i omówienie

• Po upływie wyznaczonego czasu poproś każdą z grup o zaprezentowanie swojej odpowiedzi pozostałym uczestnikom (2 minuty na grupę). Zachęć uczestników, żeby zastanowili się nad / przedyskutowali następujące pytania:

  • Jak wyglądałby świat bez podatności na zagrożenia klimatyczne? Czy tego właśnie pragniemy?

  • Czy potrzebujemy do pewnego stopnia podatności? W jakim sensie?

  • Czy podatności na zagrożenia klimatyczne różnią się od innych podatności? Jak?

• W jaki sposób możemy ograniczać podatności na zagrożenia klimatyczne? W jaki sposób możemy stworzyć świat, którego pragniemy? Co możemy zrobić jako śledczy?

• A może w ogóle nie przyczyniać się do zmian klimatycznych?

  • Podatności na zagrożenia klimatyczne dotyczą określonych zagrożeń, które są napędzane przez antropogeniczną (wywołaną / spowodowaną przez ludzi) emisję spalin. Redukcja emisji spalin jest tym samym sposobem na adaptację, zapobieganie lub „spowolnianie” występowania zagrożeń klimatycznych – to pytanie ułatwia przejście na następnej sekcji warsztatu.

Badanie możliwości reagowania na zmiany klimatyczne (45 minut)

Instrukcje

Zrób krótką prezentację, skupiając się na kluczowych punktach:

• Zdefiniuj możliwości reagowania – to umiejętność przeciwstawiania się i radzenia sobie z zagrożeniem.

• Zaprezentuj cztery fazy zarządzania katastrofą oraz odnoszące się do nich pytania badawcze:

  • 1. Minimalizacja – Długookresowe rozwiązania redukujące ryzyko wystąpienia lub konsekwencje katastrofy klimatycznej.

    • Czy najważniejsze elementy infrastruktury (tamy, mosty, sieć elektryczna, elektrownie atomowe, itp.) są w dobrym stanie i czy zostały przygotowane na zagrożenia klimatyczne?
    • Czy rolnicy przystosowują wykorzystywane przez siebie metody do zmian klimatycznych?
    • Czy wdrożono odpowiednie systemy i rozwiązania pozwalające koordynować zarządzanie katastrofą z adaptacją do zmian klimatycznych?

  • 2. Gotowość – środki zastosowane przed wystąpieniem katastrofy pozwalające na lepsze radzenie sobie z jej skutkami.

    • Ile masek, radioodbiorników, bandaży, itp. zgromadzono w magazynach?
    • Czy schrony są dobrze usytuowane i czy nadają się do natychmiastowego wykorzystania?
    • Czy różne organizacje przygotowały się na skutki zmian klimatu i czy ich plany są wprowadzane w życie?
    • Czy zamontowano systemy wczesnego ostrzegania i czy one działają?

  • 3. Reakcja – środki zastosowane bezpośrednio po zaistnieniu katastrofy w celu ratowania ludzkich żyć i ograniczania szkód.

    • Czy reakcja nie przyniosła pożądanych wyników?
    • Czy określone osoby bądź grupy zostały pominięte lub potraktowano je w sposób uprzywilejowany?
    • Czy reakcja stwarza warunki sprzyjające zaistnieniu nowej katastrofy?
    • W jaki sposób wpływa na długookresowe fizyczne, środowiskowe, ekonomiczne i społeczne podatności na zagrożenia?

  • 4. Rehabilitacja – Długookresowe działanie mające na celu odbudowę i usunięcie szkód. Dobrze przeprowadzona rehabilitacja może jednocześnie zminimalizować ryzyko wystąpienia kolejnej katastrofy.

    • Czy zmiany klimatu i nowopowstałe zagrożenia są brane pod uwagę podczas odbudowy?
    • Czy umowy dotyczące usuwania szkód i dostarczania zaopatrzenia zawierane są w sposób uczciwy i transparentny?
    • Czy wyciągamy właściwe wnioski z poprzednich katastrof i odbudowujemy lepiej?

Narzędzia/Materiały:

• Breakout roomy (online) lub offline
• Śledztwa dotyczące adaptacji do zmian klimatycznych: szablony ćwiczeń zamieszczone w Dodatku, w sekcji „Śledztwa prowadzone w oparciu o cztery fazy zarządzania katastrofą.”

Instrukcje

[3 minuty] – Ćwiczenie indywidualne

• Poproś wszystkich uczestników, żeby zastanowili się nad następującym scenariuszem (lub jego wersją odpowiadającą lepiej zainteresowaniom uczestników, regionowi, z którego pochodzą, itp.):

  • „W twoje ręce wpadła książka opisująca straszliwą powódź, która 70 lat temu zniszczyła połowę budynków w twoim mieście. Dowiadujesz się o tym wydarzeniu po raz pierwszy. Zaciekawiony prosisz o pomoc lokalnych ekspertów od klimatu. Potwierdzają oni, że do takiej powodzi faktycznie doszło, i dodają, że podobne katastrofy wydarzały się zazwyczaj raz na 100 lat, lecz ze względu na zachodzące zmiany klimatyczne będą występować częściej. Postanawiasz sprawdzić, czy twoje miasto jest przygotowane na kolejną niszczycielską powódź”.

[20 minut] – Praca zespołowa

• Podziel uczestników na 4 grupy o tej samej liczbie osób.

• Przydziel każdej grupie jedną fazę zarządzania katastrofą - minimalizację, gotowość, reakcję, rehabilitację – i poproś, żeby:

  • wypisali 3-5 rozwiązań, które w zależności od przedstawionego scenariusza powinny zostać zastosowane w celu zminimalizowania / przygotowania / zareagowania / usuwania skutków powodzi.

• Poproś uczestników, żeby przy każdym rozwiązaniu sporządzili listę sposobów umożliwiających sprawdzenie, czy rozwiązania te zostało faktycznie zastosowane, ile przeznaczono na to funduszy, czy może ono wywołać inne negatywne konsekwencje, itd.

[12 minut] - Prezentacja

• Po upływie wyznaczonego czasu poproś każdą grupę o **trzyminutową prezentację przedstawiającą omówione przez nią rozwiązania i sposoby ich badania” pozostałym uczestnikom warsztatu.

[5 minut] Podsumowanie

• Zachęć po prezentacjach uczestników do zadawania, komentowania i dzielenia się własnymi doświadczeniami.

• Podkreśl najważniejsze punkty wymienione podczas prezentacji.

Zakończenie (20 minut)

Instrukcje

Zrób krótką kończącą prezentację, ujmując w niej następujące punkty:

• Zakończ warsztat i podsumuj jego przebieg, pamiętając o najważniejszych wnioskach i przemyśleniach, które uczestnicy wymienili w trakcie ćwiczeń i dyskusji.

• Przypomnij, że adaptację do zmian klimatycznych można badać na wiele sposobów, lecz śledztwo pomijające narażenia na zagrożenie, podatności na zagrożenie i możliwości reakcji najprawdopodobniej nie obejmie kluczowych elementów opisywanego zagadnienia.

• Dodaj, że takie śledztwa mogą mieć różny zasięg (miejscowość, region, państwo, itd.) i być prowadzone również zagranicą.

• Przeczytaj jeszcze raz zapis czatu lub sprawdź „pudełko z materiałami” i wspomnij/opisz dodatkowe narzędzia, które zasugerowali uczestnicy. Zbierz je i udostępnij uczestnikom po zakończeniu warsztatu.

Narzędzia/Materiały

• Współdzielony blok rysunkowy / slajdy / tablica taka jak Miro lub Mural (online)
• Tablica suchościeralna / flip-chart, kartki samoprzylepne, markery (offline)

Instrukcje

• Poproś uczestników, żeby stworzyli plakat na wynos, umieszczając na współdzielonej tablicy / bloku rysunkowym swoje odpowiedzi na następujące pytanie:

  • Co wynieśli z dzisiejszego warsztatu?

  • Ewentualnie lub dodatkowo – wybór podejmij w zależności od kontekstu grupy – możesz zadać pytanie: „Jakim tematem/zagadnieniem zamierzacie się zająć po zakończeniu tego warsztatu?”

• Daj uczestnikom kilka minut na zapisanie lub narysowanie swoich przemyśleń, a także na przeczytanie odpowiedzi pozostałych uczestników.

Podsumowanie

• Omów kilka punktów umieszczonych na tablicy.

Narzędzia/Materiały: bez materiałów.

Instrukcje

• Podsumuj pokrótce przebieg warsztatu. Niech każdy uczestnik wymieni:

  • jeden element warsztatu, który uznał za bardzo dobry.
  • jeden element warsztatu, który wymaga poprawy.

• Zachęć uczestników do zadawania pytań lub udziel im ostatnich wskazówek.

• Udostępnij uczestnikom stosowne dane kontaktowe i inne istotne szczegóły.

Dodatkowe materiały

Materiały o tematyce ogólnej:

• Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu: międzynarodowe ciało doradcze przy ONZ, którego celem jest zbieranie wiedzy na temat zmian klimatycznych wywołanych działaniem człowieka.
• Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu: umowa określająca ramy międzynarodowej współpracy na rzecz ograniczania zmian klimatycznych.
• Carbon Brief: założona w Wielkiej Brytanii witryna dostarczająca najświeższych informacji z dziedziny klimatologii, polityki klimatycznej i polityki energetycznej.
• Climate Change: The Science and Global Impact: darmowy kurs online dostarczający informacji na temat zmian klimatycznych i ich potencjalnych skutków.

Badania, artykuły i poradniki:

• Carbon Brief, witryna dostarczająca najświeższych informacji z dziedziny klimatologii, polityki klimatycznej i polityki energetycznej.
• Climate Crisis – Ideas for Investigative Journalists: poradnik autorstwa Global Investigative Journalism Network (GIJN).
• Climate Adapt: europejska platforma zajmująca się adaptacją do zmian klimatycznych.
• Covering Climate Change: A Workshop for Journalists: warsztat udostępniony przez Nieman Foundation w marcu 2020 roku – składa się z serii zarejestrowanych sesji i rozmów z badaczami, aktywistami, dziennikarzami i naukowcami.
• Słownik użytecznych terminów, opublikowany przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu.
• Inside Climate News: witryna informująca o kryzysach klimatycznych.
• Prevention Web: globalna platforma udostępniająca informacje na temat ograniczania zagrożeń i zwiększania odporności prowadzona przez Biuro ONZ do spraw ograniczania zagrożeń powiązanych z klęskami żywiołowymi.
• Reporting on Climate Adaptation: poradniki, wiadomości i materiały dla reporterów.
• Reporting extreme weather and climate change: a guide for journalists: poradnik dla reporterów autorstwa World Weather Attribution.
• World Weather Attribution: publikuje oceny wpływu, jaki zmiany klimatyczne miały na powstanie i przebieg ekstremalnych zjawisk pogodowych.

Sieci współpracy i organizacje

• The ARENA Climate Network
• Climate Tracker
• The Environmental Investigative Forum
• The Earth Journalism Network
• Covering Climate Now
• Oxford Climate Journalism Network

Skontaktuj się z nami

Zapraszamy do skontaktowania się z nami poprzez Exposing the Invisible, jeśli:

• macie jakiekolwiek pytania odnośnie tego warsztatu oraz porad dla moderatorów,

• korzystacie z tego planu warsztatu i chcecie podzielić się z nami własnymi przemyśleniami na jego temat oraz sugestiami, które mogą pomóc w jego ulepszeniu,

• dostosowujecie ten plan warsztatu do określonych, specyficznych kontekstów i chcecie się z nami podzielić rezultatami,

• chcecie zasugerować nam nowe ćwiczenia, macie nowe rady lub przykłady, które moglibyśmy dołączyć do tego planu warsztatu,

• chcecie podzielić się z nami własnym doświadczeniem oraz wiedzą i pomóc nam w opracowywaniu i testowaniu nowych warsztatów.

Kontakt: eti@tacticaltech.org (GPG Key / fingerprint: BD30 C622 D030 FCF1 38EC C26D DD04 627E 1411 0C02).

Autorzy i licencje

CC BY-SA 4.0

Ten tekst został wyprodukowany przez projekt Exposing the Invisible Tactical Tech's i zarejestrowany na licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International license

• Autor warsztatu: Léopold Salzenstein

• Projekt szkoleniowy: A. Hayder

• Redakcja i treść: Christy Lange, Laura Ranca, Wael Eskandar

• Projekt graficzny: Yiorgos Bagakis

• Opracowanie strony internetowej: Laurent Dellere, Saqib Sohail

• Koordynacja projektów i nadzór: Christy Lange, Laura Ranca, Lieke Ploeger, Marek Tuszynski, Safa Ghnaim, Wael Eskandar

To narzędzie zostało opracowane jako część Collaborative and Investigative Journalism Initiative (CIJI), współfinansowanego przez Komisję Europejską w ramach projektu pilotażowanego: "Supporting investigative journalism and media freedom in the EU" (DG CONNECT).

Ten tekst odzwierciedla poglądy autora i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie informacji w nim zawartych.